محمد شورچه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری- دانشگاه اصفهان
شیرین صباغی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

این مقاله به دنبال تبیین اثر تصمیمات در بخش حمل و نقل بر کاربری زمین است. اثرات در سه دسته اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی درنظر گرفته شده است. این اثرات شامل اثرات مستقیم بر روی کاربریزمین به منظور ایجاد تسهیلات حمل و نقل می باشد و اثرات غیر مستقیمی که از طریق تغییرات بر روی الگوهای توسعه کاربری زمین ایجاد می شود مانند قابلیت دسترسی. به ویژه اینکه برخی تصمیمات برنامه ریزی در بخشحمل و نقل سبب افزایشرشد پراکندهSprawl) پراکندگی شهر، ایجاد حاشیه های شهری، توسعه خودرو محور) می شود درحالی که ممکن است برخی از آنها از رشد هوشمندSmart growth فشردگی بیشتر شهر، توسعه پرInfill) کاربری های زمین، توسعه چندگونه در حمل ونقل) حمایت کنند. چنین الگوهای توسعه ای اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مختلفی دارد. مقاله حاضر روش های خاصی برای ارزیابی چنین اثراتی در برنامه ریزی حمل و نقل ارائه و تشریح می کند. به طور نمونه نتایج این مطالعه نشان می دهد که شیوه حمل و نقل اتومبیل محور سبب پراکندگی بیشتر شهر و از این رو ایجاد هزینه های مختلف بر محیط و شهروندان شده، بنابراین امروزه بسیاری از برنامه ریزان شهری حمایت از شیوه های حمل و نقل غیرموتوری و حمل و نقل عمومی را به دلیل حمایت آن از توسعه پایدار شهری اتخاذ نموده اند.

برنامه ریزی شهری، حمل و نقل،کاربری زمین، رشد پراکنده، رشد هوشمند، ارزیابی هزینه- فایده