نکیسا قمری - کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
مهران رادک - کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
سجاد سی سخت نژاد - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

هدف: امروزه توجه زیادی به اثرات عوامل طبیعی بر فرآیندهای فیزیولوژیک و پاتولوژیک در بدن انسان می شود. در این ارتباط، کمبود اکسیژن (هایپوکسی) یکی از فاکتورهای زیستی حیاتی دخیل در انواع فرآیندهای فیزیولوژیک مانند ترمیم زخم و نیز فرآیندهای پاتولوژیک مانند سرطان است. همچنین، امروزه یافتن ترکیبات طبیعی موثر بر رفتارها و عملکردهای سلول های بسیار مهم می باشد. تیموکوئینون یک ترکیب طبیعی مشتق شده از برخی گیاهان مانند سیاه دانه است. این ترکیب دارای اثرات بیوفارماکولوژیک بسیار زیادی، شامل اثرات ضد باکتری، ضد اکسیدانی، ضد التهاب، ضد دیابت، ضد پیری، ضد سرطان و غیره است. با توجه به خواص بیوفارماکولوژیک تیموکوئینون و اهمیت هایپوکسی به‫عنوان یک فاکتور مهم موثر بر فرآیندهای فیزیولوژیک و پاتولوژیک، این مطالعه به‫منظور بررسی اثر هم زمان تیموکوئینون و کلرید کبالت (II) بر سرطان سینه و ترمیم زخم از طریق ارزیابی بیان ژن های SOX۲، CDK۴،c-MET  و DNMT۱ در یک رده­ سلولی سرطان سینه (MCF۷) و یک رده سلولی فیبروبلاستی طبیعی (HDF) طراحی شد. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر، پس از کشت رده های سلولی MCF۷ و HDF، هر یک از سلول ها به دو گروه تقسیم شدند. گروه تیمار که به‫طور هم‫زمان با غلظت  ng/ml ۵۰۰ از تیموکوئینون و Mμ ۱۰۰ از کلرید کبالت (II) و گروه کنترل که صرفا تحت تیمار با کلرید کبالت (II) به‫مدت ۲۴ ساعت قرار گرفتند. پس از گذشت زمان انکوباسیون، استخراج RNA کل، تیمار DNase I، سنتز cDNA و در نهایت بررسی بیان ژن های هدف در سطح mRNA با روش Real-time PCR انجام شد. در این مطالعه برای تعیین میزان تغییرات بیان ژن ها، از روش آستانه ی نسبی و برای بررسی معنادار بودن تغییرات بیان زن ها در نمونه های تیمار نسبت به کنترل، از نرم افزار SPSS و روش آماری Student’s t-test استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که تیمار هم زمان سلول های MCF۷ با تیموکوئینون و کلرید کبالت (II) باعث کاهش معنی دار (P < ۰.۰۵) بیان ژن های CDK۴، c-MET  و  DNMT۱به ترتیب در حدود ۳۵/۴، ۸۹/۱ و ۰۸/۲ برابر، نسبت به گروه کنترل می شود. با این حال، تیمار سلول های MCF۷ باعث افزایش محدود بیان SOX۲ در حدود ۱۴/۱ برابر شد، که با توجه به سطح معناداری بزرگتر مساوی ۵/۱، کاهش بیان آن معنادار نبود. همچنین، تیمار هم‫زمان سلول های HDF  با تیموکوئینون و کلرید کبالت (II) باعث افزایش معنی دار بیان ژن c-MET در حدود ۸۶/۱ شد. به علاوه، تیمار سلول های HDF باعث افزایش محدود بیان CDK۴ در حدود ۲۶/۱ برابر شد، که با توجه به سطح معناداری بزرگتر مساوی ۵/۱، کاهش بیان آن معنادار نبود. همچنین، بیان ژن های SOX۲ و DNMT۱ در مقایسه گروه تیمار نسبت به گروه کنترل به ترتیب در حدود ۲۸/۱ و ۳۲/۱ برابر کاهش بیان داشته است که با توجه به سطح معناداری بزرگتر مساوی ۵/۱، کاهش بیان هیچ کدام معنادار نبوده است. نتیجه گیری: در مجموع می­توان نتیجه گرفت که تیموکوئینون تحت شرایط هایپوکسی ناشی از کلرید کبالت (II) از طریق مهار بیان ژن های دخیل تکثیر و مهاجرت ممکن است باعث مهار سرطان سینه شود. همچنین، با توجه به نقش مهم فیبروبلاست ها در فرآیند ترمیم زخم، تیموکوئینون ممکن است تحت شرایط هایپوکسی از طریق افزایش پتانسیل مهاجرت سلول های فیبروبلاستی به ترمیم زخم کمک نمایید.

تیموکوئینون, کلرید کبالت (II), بیان ژن, سرطان سینه, ترمیم زخم