زرتشت عزیزی - کارشناسی ارشد، فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
محمود شعبان پور - دانشیار، فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
سپیده ابریشم کش - استادیار، فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

فرسایش خاک یک تهدید برای پایداری زیست بوم های طبیعی و اکوسیستم های کشاورزی به شمار می رود، رشد و نمو گیاهی را کاهش می دهد، سبب کاهش جامعه و تنوع زیستی و افزایش هدررفت خاک می شود. این تحقیق با هدف بررسی نقش پوشش گیاهی بر فرسایش پذیری و هدررفت خاک در دو خاک با کاربری و کلاس بافتی یکسان در دو منطقه ی امین آباد و سقالکسار در استان گیلان صورت گرفت. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک ها توسط روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شدند. همبستگی منفی قوی و معنی داری میان ماده آلی و پایداری خاکدانه (MWD) با فرسایش پذیری خاک ها مشاهده شد (به ترتیب r = -۰.۶۹۸ و r= -۰.۹۸۱). در آنالیز مولفه های اصلی نیز ماده آلی و میانگین وزنی قطر خاکدانه اثر قابل توجهی بر مولفه اول از خود نشان دادند (به ترتیب ۹۹۷/۰ و ۹۹۵/۰). فرسایش پذیری در خاک منطقه امین آباد با پوشش گیاهی پراکنده و گونه ی غالب درختان زیتون (با میانگین فرسایش پذیری ۰۸۹۴۷۱۰۰/۰ مگاگرم ساعت بر مگاژول میلی متر) در مقایسه با منطقه ی سقالکسار با پوشش گیاهی متراکم و گونه های غالب ممرز، راش و توسکا (با میانگین فرسایش پذیری ۰۳۱۶۸۰۱۶/۰ مگاگرم ساعت بر مگاژول میلی متر) بسیار بیشتر بود. نتایج این مطالعه نقش انکار ناپذیر پوشش گیاهی را با اثرگذاری مثبت بر افزایش بقایا و زیست توده ی گیاهی، باران ربایی، افزایش محتوای ماده آلی خاک، افزایش مقادیر شاخص های پایداری خاکدانه خاک و به تبع آن بهبود مقاومت خاک در برابر هدررفت خاک و فرسایش را به اثبات رساند و بر حفظ این سرمایه های طبیعی ارزشمند استان گیلان در راستای دستیابی به کشاورزی و اکوسیستم پایدار تاکید دارد.

فرسایش، پوشش گیاهی، آنالیز مولفه اصلی، ماده آلی، پایداری خاکدانه