پاسخ شاخص بوم شناختی آبخیز (WEI) به سناریوهای وزن دهی مختلف در استان اردبیل

بهره برداری مناسب از منابع آب شیرین، خاک حاصل خیز و پوشش گیاهی غنی برای تامین زندگی انسان ضروری است. در حالی که هر گونه دخالت غیراصولی در طبیعت موجب تغییر بوم شناختی رژیم بسیاری از فرآیندهای به هم پیوسته از جمله رودخانه ها، دریاچه ها و تالاب ها شده که توسعه اقتصادی را برای قرن ها نیز تحت تاثیر قرار می دهد. با وجود این، برای بهبود وضعیت زیستگاه هایی که بیش ترین حساسیت و آسیب پذیری را دارند، شناسایی مناسب ترین شاخص ها با رویکردهای مدیریتی متفاوت برای موفقیت در احیاء ضروری است. چنین رویکردهایی باید با استفاده از شاخص های بوم شناختی جامع به طور هم زمان با پرداختن به ابعاد و ویژگی های زیستگاهی مختلف مانند کیفیت آب، ترکیب بستر و ریخت شناسی پهنه های آبی صورت پذیرد. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پاسخ شاخص بوم شناختی آبخیز (WEI) در برابر سناریوهای مختلف وزن دهی جهت برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع انجام شد. بدین منظور، سه روش وزن دهی برابر، ضریب تغییرات و آنتروپی شانون به منظور وزن دهی شش معیار درصد پوشش طبیعی، درصد جنگل ها، مساحت تالاب های موجود، وزن اختلالات بوم شناختی، ضریب فشردگی گراولیوس و اندازه حوزه های آبخیز استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میانگین و انحراف معیار WEI در سناریوی وزن دهی برابر به ترتیب برابر با ۰۶/۲۹ و ۳۸/۷، در سناریوی وزن دهی ضریب تغییرات به ترتیب برابر با ۴۶/۱۶ و ۰۵/۱۰ و در سناریوی وزن دهی آنتروپی به ترتیب برابر با ۴۷/۱۲ و ۶۰/۱۷ به دست آمد. علی رغم تایید روند کاهشی برآورد WEI از روش وزن دهی برابر به وزن دهی ضریب تغییرات، هر سه روش نشان دهنده وضعیت نامناسب استان اردبیل از نظر وضعیت بوم شناختی (۳۰>WEI) است.

Keywords:

ابزار تصمیم گیری , پاسخ آبخیز , تحلیل تغییرپذیری , رویکرد وزن دهی