مقایسه اثر باکتریهای افزاینده رشد گیاه بر رشد و عملکرد گندم تحت شرایط گلدانی و مزرعهای به روش فراتحلیل

در سالهای اخیر پژوهشهای زیادی در زمینه اثربخشی انواع نهادههای زیستی مانند ریزجاندارن میکروبی خاک بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج متفاوتی داشته و یک نتیجه منسجم از این آزمایشها ارائه نشده است. از این رو، در مطالعه حاضر از روش متاآنالیز (فراتحلیل) برای جمع بندی نتایج پژوهشهای مختلف و دستیابی به یک نتیجه واحد استفاده شد. به این منظور مقاله های منتشر شده در ارتباط با اثر باکتریهای افزاینده رشد گیاه (PGPR) بر رشد و عملکرد گیاه گندم (Triticum aestivum L.) جمع آوری شده و پس از استخراج داده ها، به روش فراتحلیل تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که استفاده از PGPR اثر مطلوبی بر رشد و عملکرد گندم داشته و در مجموع بهبود عملکرد دانه (۲۸/۲۳ درصد)، وزن خشک بوته (۷۰/۳۵ درصد)، وزن خشک ریشه (۷۱/۳۳ درصد) و ارتفاع بوته (۱۳/۱۵ درصد) را بهدنبال داشت. مقایسه مطالعات مزرعهای و گلدانی حاکی از کارایی بالاتر این باکتریها در شرایط گلدانی بود. بهطوری که در شرایط گلدانی عملکرد دانه، وزن خشک بوته، شاخص برداشت و ارتفاع بوته را بهترتیب حدود ۳۵، ۴۱، ۳ و ۱۷ درصد افزایش داد، در حالیکه این افزایش در شرایط مزرعهای بهترتیب حدود ۱۷، ۱۳، ۱ و ۱۲ درصد بود. در مجموع نتایج حاکی از اثر مثبت و چشمگیر کاربرد PGPR در رشد و عملکرد گندم بود. با اینحال، برای بررسی دقیق میزان اثر هریک از جنسها و گونههای باکتری تفکیک اثرات آنها ضروری به نظر میرسد.

Keywords:

باکتری , فراتحلیل , گندم , عملکرد