جعفر مقدس - گروه حقوق ثبتی دانشگاه علمی کاربردی قوه قضاییه

به طور کلی کاهش کارایی هر پدیده ای، فرسودگی آن را در پی دارد. هنگامی که حیات شهری در محدوده ای از شهر به هر علتی رو به رکود می رود، بافت شهری آن محدوده در روند فرسودگی قرار می گیرد. فرسودگی یکی از مهمترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل، عدم تناسب و بی قوارگی آن می شود. اگر چه آغاز فعالیتهای شهرسازی به حدود سال۱۳۱۲ه.ش بر می گردد؛ اما سابقه پرداختن به موضوع ساماندهی و احیاء بافتهای فرسوده به شکل آکادمیک و منسجم مربوط به چند دهه اخیر و بخصوص پس از تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۵۱ه.ش می باشد. بافتهای فرسوده یکی از پرمسئله ترین مناطق شهری به شمار می روند که با معضلات و مشکلات بسیاری روبروهستند این بافت ها از یک سو، از طیف گسترده مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیست محیطی رنج می برند و از سوی دیگر مهم ترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت، تامین فضاهای باز خدماتی و زیست محیطی محسوب می شوند. بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش اعظمی از سطح شهرهای کشور را تشکیل می دهند که دارای طیف گسترده ای از مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیست محیطی می باشند. در این گونه بافت ها الگوی تصمیم گیری منعطف و موثری جهت هدایت نوسازی آنها می طلبد. در طراحی این الگوها نه تنها مولفه های عام اقتصادی و ملاحظات اجتماعی بلکه میزان تمایل و مشارکت های مردمی و پشتیبانی از این الگوها که به احیاء محیط های سکونتی خود می انجامد بسیار موثر است.

واژه کلیدی: ساماندهی، بافت فرسوده