زهرا شادیان - کارشناس ارشد مدیریت امور شهری، دانشگاه تهران

تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تامل است. گسترش فضایی و بدون برنامه شهرها در چند دهه اخیر باعث شکل گیری بافت های جدید شهری و جابجایی ساکنان به نواحی جدید شده و به تدریج بافت های قدیمی شهرها کارکرد و حیات اجتماعی- اقتصادی خود را از دست داده و به سمت رکود و فرسودگی گرایش پیدا کرده اند و آن ها را به مناطق خطر و مساله دار تبدیل کرده است. امروزه بافت های فرسوده شهری از جمله مهمترین معضلاتی هستند که گریبان گیر شهرها شده اند. این بافت ها به طور عمده بخش هایی از شهر هستند که از چرخه تکاملی حیات آن جدا گشته و به شکل کانون مشکلات و نارسایی ها درآمده اند. شهرها که یکی از سکونتگاه ها و مکان تجمع زیستی انسان از ابتدا تاکنون بوده اند، مجموعه ای از عوامل زنده و پویا هستند و به عنوان یک منبع توسعه مطرح می باشند. نﻘش و جایگاه مدیریت شهری در روند توسعه و بهبود سکونتگاه های شهری بسیار مهم و تعیین کننده بوده و امروزه در پی روند شتابان توسعه و تحولات شهری در کشور، فراهم سازی محیط زندگی متناسب با این تغییرات جزء جدانشدنی برنامه ریزی و مدیریت شهری شده است. در سال های اخیر به منظور پاسخگویی به این نیازها، بافت­های فرسوده شهری که اصالت و هویت هر شهری بیشتر در آن متجلی می باشد، نتایج نشان می دهد سودمندی رویکرد مشارکت جویانه و استفاده از مزایای آن در پروژه های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری امری انکارناپذیر است. به طوری که امروزه مسجل شده است حضور و مشارکت مردم در مداخلات صورت گرفته در بافت های فرسوده، نقش اصلی را در تحقق پذیری طرح ها ایفا می نماید.

کلمات کلیدی: بازآفرینی، مشارکت مردمی، بافت فرسوده، بهسازی و نوسازی .