امیرعباس رصافی - استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
لیلا لطیفی - کارشناس ارشد حمل و نقل

اولین مدلهای پیشبینی تقاضای سفر در دهه 1950 میلادی بهصورت همفزون ساخته شده و دارای چهارمرحله مدلسازی مستقل ایجاد سفر، توزیع سفر، تفکیک وسیله و تخصیصمسیر میباشد. اما پساز مشاهده کاستیهای این فرایند در تحلیل استراتژیها و نتایج نادرست پیشبینی تقاضا از دهه 1970میلادی، روشهای ناهمفزون که پایه رفتاری دارند، توسعه یافت. پساز آزمودن روشهای زیادی از جمله زنجیره سفر، نوبت به روشهای فعالیت-مبنا میرسد که در آن فعالیت عامل ایجاد سفر درنظر گرفته می-شود. براین اساس در اکثر شهرهای بزرگ دنیا و بیشتر از همه در ایالات متحده امریکا مدلهای فعالیت-مبنا ساخته شده و نتایج ارزیابی و به اجرا رسیده است. امروزه در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور با مشکلاتی در زمینه مدیریت تقاضای ترافیک مواجه هستیم، که نیازمند روشمطمئن برای پیشبینی نتایجسیاستگزاریها میباشد. در این مقاله با اطلاعات پرسشگری ساکنین شهر تهران که توسط شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهر تهران صورت گرفته، ساختار فعالیت-مبنا از پایگاه دادههایسفر-مبنا تهیه شده و با انجام تحلیلهای تکمتغیره، دو متغیره بر روی این بانکاطلاعاتی، عوامل تاثیرگذار در توابع مطلوبیت الگوی فعالیت روزانه، زمان و طریقه زنجیره سفرهای اولیه و ثانویه شناساییشد. سه ساختار تصمیمگیری مستقل، آشیانهای و همزمان با مدلهای لوجیت ایجاد شده و تحلیل شد. با توجه به تحلیلهای صورت گرفته ساختار همزمان برای نمونه مورد بررسی مناسبتر ارزیابی شده و بهکمکآن شناخت کلی از برنامه ریزی فعالیت روزانه افراد فراهم شده است.

مدلسازی فعالیت-مبنا، الگوی فعالیت روزانه، آشیانهای، همزمان