بومی سازی و اولویت بندی شاخص های بومکده در جنگل های شمال (مطالعه موردی: روستاهای جنگل دارابکلا)

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: بسیاری از مشکلات محیطی بشر از رفتارهای ناسازگار و الگوی زیست ناپایدار نشات می ­گیرد. دلیل از بین رفتن جنگل­ها نیز از این بحث خارج نیست. شیوه ­های مدیریتی یکسویه منابع طبیعی و نا‎آشنا با نیازها و شیوه‎ی سنتی زندگی روستائیان و خانوارهای ساکن در عرصه­ های جنگلی شمال ایران، وضعیت نامطلوب اقتصادی ­اجتماعی روستاییان و همچنین توسعه کم و ناپایدار در مناطق روستایی از عوامل موثر در تخریب جنگل های هیرکانی هستند. یکی از شیوه ­های مدیریت سازگار با طبیعت که در دو دهه‎ ی اخیر در دنیا رواج پیدا کرده است «بومکده» است. هدف این تحقیق بومی­سازی معیارها و شاخص ­های بومکده در کشورهای پیشرفته دنیا و اولویت ­بندی این شاخص ­ها در روستاهای حاشیه جنگل دارابکلا با هدف جلوگیری از تخریب و بهره ­برداری بی­رویه از عرصه­ های طبیعی از جمله جنگل­ها و مراتع است. مواد و روش ­ها: در این پژوهش از روش دلفی جهت شناسایی و بومی سازی معیارها و شاخص­ های ارزیابی بوم­شناختی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی استفاده شد. همچنین از تکنیک‎های انتروپی شانون و تاپسیس نیز برای تعیین وزن و اولویت­ بندی این معیارها و شاخص­ ها استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که معیارهای بوم ­شناختی با ۰/۴۶۰ بیشترین و معیارهای اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی به­ترتیب با اعداد ۰/۳۷۵ و ۰/۱۶۵ وزن­ه ای کمتری را به خود اختصاص دادند. نتیجه­ گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که توجه به شاخص های دسته بوم شناختی در اولویت بالاتری نسبت به شاخص های اجتماعی و اقتصادی قرار دارند. در نتیجه برای تصمیم گیری و مدیریت توجه به این شاخص ها دارای اهمیت بیشتری است.  

Keywords:

Ecological , Ecotourism , Economic , Social , Sustainable forest management , اجتماعی , اقتصادی , بوم شناختی , بوم‎ گردی , مدیریت پایدار جنگل