محمداسحاق ملاصالحی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی
عاطفه تخله - کارشناس ارشد حقوق خصوصی

هدف از نگارش این پژوهش تبیین جایگاه سوگند بتی در دو حوزه قانون موضوعه ایران و مذاهب اهل سنت می باشد که محقق در آن به بررسی ماهیت و ساختار حقوقی سوگند و قابلیت تجدیدنظر و فرجام خواهی سوگند بتی و همچنین به نقش سوگند بتی در ادله اثبات دعوا در میان مذاهب اهل سنت و حقوق ایران پرداخته است. روش تحقیق در پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و روش کار به صورت کتابخانه ای می باشد. اجمال و سکوت قانون مدنی درباره سوگند از یک سو و الزام قاضی به فصل خصومت از سوی دیگر موجب گردیده است که در قانون اساسی مجوز رجوع قاضی به منابع فقهی و نظرات و فتاوای علما برای دریافت حکم مسئله متنازع فیه پیش بینی گردد. با توجه به اینکه استدلال امری شخصی می باشد در نتیجه هریک از قضات در موارد مشابه در هنگام رجوع به منابع فقهی و نظرات علما برداشت و انتخاب متفاوت دارند. بر همین اساس امکان صدور آراء متفاوت از طرف محاکم در مورد مشابه امکان پذیر است. این نقیصه را می توان با بسط و گسترش مواد قانون بر طرف نمود. با مراجعه به کتب فقهی معتبر و بررسی نظرات و آراء بزرگان مذاهب و توجه به سیر تاریخی و تشخیص سیر تکاملی مباحث فقهی میتوان مطالب مورد نظر قانون در مورد سوگند بتئی و تاثیر آن در اثبات و رد دعاوی را تامین نمود. از سوی دیگر تجدیدنظر خواهی از رای مستند به سوگند قاطع دعوا از مصادیقی است که قانون گذار موضع صریحی در خصوص آن اتخاذ نکرده است. این پژوهش با مطالعه موضوع در کتب فقهی و تحلیل آن در حقوق موضوعه، اعلام می دارد که تجدید نظر خواهی از رای مستند به سوگند قاطع دعوا، حق مسلم محکوم علیه به شمار می رود و از سوی دیگر حکم قانون مبنی بر عدم قابلیت رسیدگی فرجامی ممنوعیتی نسبی است که با عنایت به مبانی عقلی قابل توجیه است.

سوگند، سوگند بتی، اهل سنت، حقوق ایران