هوش مصنوعی و سواد اطلاعاتی دانشجویان: ارائه فرصت ها و بررسی تهدیدها

در عصر اطلاعات، سیستم های فیلترینگ که توسط الگوریتم ها و هوش مصنوعی هدایت می شوند، به طور فزاینده ای پر رنگ شده اند به حدی که بیشتر اطلاعاتی که در اینترنت با آن ها مواجه می شویم، اکنون به طرقی بازآرایی، رتبه بندی و فیلتر شده اند. گرایش به سمت یک چشم انداز اطلاعات سفارشی تر، نتیجه عوامل متعددی است. اما پیشرفت در فناوری و این واقعیت که مجموعه اطلاعاتی که به صورت آنلاین در دسترس هستند به طور تصاعدی رشد می کند، عوامل مهمی هستند. دنیای دانشگاهی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در سرتاسر جهان، سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی اکنون به طور فزاینده ای در منابع و خدمات ارائه شده توسط کتابخانه های دانشگاهی تعبیه شده اند، به این معنی که دانشجویان بیشتر و بیشتری به طور روزانه با چنین سیستم هایی در تعامل هستند. برخی نگرانی ها در مورد پیامدهای این روند از دیدگاه آموزشی وجود دارد. یکی از مهم ترین مسائل این است که سیستم های فیلتر اطلاعات چگونه بر سواد اطلاعاتی دانشجویان تاثیر می گذارند؟ آنچه در پشت صحنه سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی اتفاق می افتد، اغلب پنهان است و درک ناقصی دارد. هدف از این مطالعه بررسی فرصت ها و تهدیدهای هوش مصنوعی بر میزان سواد اطلاعاتی دانشجویان است. این مطالعه با رویکرد کیفی و از طریق مصاحبه با ۵۰ نفر از دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه تهران انجام یافت. نتایج نشان داد دانشجویان باید به مهارت های مورد نیاز برای پیشرفت در عصر الگوریتم ها مجهز شوند. پیاده سازی سواد الگوریتمی به عنوان بخشی از دوره های سواداطلاعاتی روشی قدرتمند است که کتابخانه ها می توانند توانایی دانشجویان را برای هدایت این سیستم های جدید توسعه دهند. به همین ترتیب، ارائه دهندگان فناوری آموزشی باید سیستم ها را به شیوه ای اخلاقی طراحی و اجرا کنند. مسئولیت مشترکی بین سازندگان فناوری و مربیان سواد اطلاعاتی وجود دارد تا آینده ای را تضمین کنند که در آن سیستم های فیلتر هوشمند به دوست و نه دشمن افراد باسواد اطلاعاتی تبدیل شوند. فرصت های هوش مصنوعی در حوزه سواد اطلاعاتی عبارت بودند از: ۱) کسب دانش موضوعی و آگاهی از اصطلاحات ۲) شکستن الگوها و تجسم سوژه ها ۳) تسهیل تحقیقات میان رشته ای. کاربردهای سیستم های هوش مصنوعی در حال افزایش است و دانشگاه ها کانون فعالیت و پتانسیل هستند.بسیار مهم است که این سیستم ها توسط دانشجویان درک و قابل فهم گردد زیرا به انها امکان تصمیم گیری آگاهانه را میدهد. مانند هر فناوری تحول آفرین جدید، هوش مصنوعی نیز دارای خطرات قابل توجهی است، اما فرصت های زیادی نه تنها برای بهبود تجارب دانشجویان بلکه بهبود خروجی های آنها نیز دارد.

Keywords:

هوش مصنوعی , سواد اطلاعاتی , فرصت ها , تهدیدها , فیلترینگ , الگوریتم