رویکردهای اخلاقی و تربیتی ابوالفضل بیهقی در تاریخ مسعودی

تاریخ نویسی، بیان احوال پیشینیان در قالب روایات و گزاره هاست و در این راستا، پند و خطابه گری بخشی از تاریخ است. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی رویکردهای مذهبی ابوالفضل بیهقی در تاریخ وی بپردازد. بیهقی مورخی شریعت محور است که در تاریخ نویسی هم تحت تاثیر جهان بینی خاص خود، اثرش را با رویکردهای مذهبی و دینی برای خواننده در پس حکایات و ذکر وقایع تاریخی به نمایش گذاشته است. این حکایات به جهت کاربرد لحن خاص گزاره ها و نوع خاص به کارگیری زبان برای خواننده جلوه ای ویژه دارد. استشهادات قرآنی در این اثر، افزون بر آن که بیانگر توانایی و هنرمندی مورخ در کاربرد مناسب آیات در فن سخنوری است، گویای آن است که وی با ژرف نگری وتامل در آیات، سعی دارد تاخواننده را به تعمق در مفاهیم دینی و اخلاقی سوق دهد و به عبارتی کاری کند که به گفته وی برای دل خواننده سودمند و موثر افتد. نتایج این پژوهش، نشان میدهد که در تاریخ بیهقی، فضایل اخلاقی و تهذیب نفس اهمیت ویژه ای دارد. نیکرفتاری، خوی نیک، زهدگرایی، شکر برمنعم،توجه به تربیت و تعادل قوای سهگانه، پندپذیری از احوال گذشتگان، مرگ اندیشی، تلاش برای کسب فضایل،تامل در آیات قرآن در شناخت فریبندگی عالم دنیا از جمله عواملی است که تاریخ بیهقی را آیینه ای از جلوه های دینی و مذهبی نویسنده کرده است.

Keywords:

تاریخ بیهقی , ابوالفضل بیهقی , اخلاق و تربیت , مفاهیم دینی.