طیبه قاسمی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، فارس، ایران.
آمنه زارع - استادیار زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، فارس، ایران.
محمدحسین شرف زاده - استادیار زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، فارس، ایران.

پژوهش حاضر به بررسی ویژگی جنس دستوری در خلصی می­پردازد. این زبان از خانواده زبان­های هند و آریایی است که در روستاهای «خلوص» و «گتاو» در استان هرمزگان بدان تکلم می­شود. خلصی این ویژگی دستوری به ارث رسیده از زبان سندی را از دیرباز تاکنون حفظ کرده است. داده­های این تحقیق با ضبط گفتار گویشوران بومی جمع­آوری شده ­است. پس از تحلیل داده­ها با توجه به رویکرد کوربت (۱۹۹۱)، شیوه تشخیص جنس دستوری در واژه­های مشتق، مرکب و وام واژه­ها تعیین شده است. یافته­ها حاکی از آن است که جنس دستوری در خلصی در افعال و وابسته­های اسمی مانند صفات (ساخت وصفی و صفت برتر)، ساخت ملکی، حروف تعریف (معرفه و نکره) و اعداد مشاهده می شود. محدودیت­هایی بر مطابقه میان اسم و وابسته­های آن از نظر جنس دستوری اعمال می­شوند. جنسیت در افعال، تنها در صورت گذشته و مفرد مشاهده می­شود و فعل ربطی «شدن» در زمان گذشته و به شکل مفرد دارای تمایز جنس دستوری مذکر و مونث است. در بیش تر وابسته­های اسمی تنها شکل مفرد اسم تمایز جنس دستوری دارد و هسته اسمی به صورت جمع فاقد جنس دستوری است. 

استان هرمزگان, جنس دستوری, زبان خلصی, زبان سندی, مطابقه