محمد کریم یوسف جمالی - گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
ناصر چاری - گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
سهیلا ترابی فارسانی - گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تحرکات قلجائیان در قندهار در اواخر عصر صفوی که به کشته شدن چندین سردار صفوی انجامید سرانجام باعث تسخیر اصفهان شد. همزمان با این اقدامات ملک محمود سیستانی یکی از ملوک منطقه سیستان توانست با تسخیر مشهد، و شهرهای خراسان و تاجگذاری، اعلام پادشاهی و ضرب سکه، حکومت مستقلی در شرق کشور به وجود آورد. این اقدامات باعث خشم شاه طهماسب دوم و ارسال سپاه به این منطقه شد. سرانجام شاه طهماسب با حضور در مشهد و جلب نظر نادرقلی افشار و محاصره مشهد به حیات فرمانروایی ملک محمود پایان داد. هدف اصلی این رساله-که با استفاده از روش تحقیق تاریخی مبتنی بر دو ویژگی توصیفی و انتقادی و نیز بهره گیری از استنتاجات ذهنی است- بررسی زمینه ها و نقش ملک محمود سیستانی در حوادث سیاسی اواخر عصر صفوی است. مهمترین پرسشها درباره با ملک محمود این است که زمینه های فراز و فرود ملک محمود چه بود؟ نقش ملک محمود در آرامش نسبی دوره حضور افاغنه، درشرق ایران چگونه بود؟ حضور وی در حوادث سیاسی اواخر عصر صفوی چگونه ارزیابی می شود؟ تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده نشان داد که ملک محمود توانست با جلب رضایت نسبی افاغنه اصفهان بر خراسان تسلط یافته اما به دلیل عدم مشروعیت و نیز ادعای زودهنگام پادشاهی و برخی اجحافات نتوانست جای پای محکمی در بین مردم باز کند از این رو علی رغم ایجاد امنیت در خراسان و قابلیتهای فردی، مغلوب جنود شاهی به فرماندهی طهماسب قلی خان افشار شد.

صفویه, خراسان, نادرقلی افشار, افغان ها, ملک محمود سیستانی