اصول و مولفه های دموکراسی در آراء و افکار محمد مجتهد شبستری؛ با تاکید بر روش شناسی کوئنتین اسکینر

امروزه دموکراسی به عنوان مطلوب ترین شیوه زیست سیاسی مطرح شده است و همه نظام های سیاسی برای کسب مشروعیت و تداوم حیات خود از برچسب دموکراسی سود می جویند و با ایجاد بعضی از نهادهای سیاسی دموکراتیک مدعی چنین حقانیت و مشروعیتی هستند. با وجود این، هر متفکری توجه خاصی به آن نشان داده است. در این جستار سعی می شود دموکراسی و اصول آن در آراء و اندیشه های دینی محمد مجتهد شبستری، در چارچوب روش شناسی هرمنوتیک اسکینر بررسی شود. با مداقه در آراء و اندیشه های مجتهد شبستری به عنوان اندیشمند دینی و تاثیرگذار در جریان های روشنفکری ایران بعد از انقلاب، می توان تفسیری دموکراتیک از دین برای اندیشه وی قائل شد و ایشان با نگاهی برآمده از هرمنوتیک، تفسیر مدرنی از مفاهیم سنتی مانند عدالت، شورا، مساوات و ... ارائه داده که با فهم معاصر بشری و یا فهم عصری از دین سازگاری دارد. و همچنین مجتهد شبستری تلاش نموده بین دیانت و مدرنیت آشتی ایجاد کند و میان آنها تفسیری عصری و زمان پسند که با روح زمانه همسو و همساز باشد ارائه دهد و با این رویکرد در مورد مفاهیم مدرن مانند دموکراسی، با اصل قرار دادن آزادی و مساوات، قائل به وجود «دموکراسی مسلمانان» است و معتقد است این دو اصل باید در بطن جامعه با سنت های مختلف به عنوان هسته های اساسی و اصلی در همه جای رژیم به نوعی خود را نشان دهد، و به جدایی و تفکیک دین از سیاست، عرفی بودن سیاست و حکومت قائل است.

Keywords:

دموکراسی , دینداری , شبستری , اسکینر , هرمنوتیک