سید عباس تقوی - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
احمدرضا توکلی - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
محسن فهیم - روه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

پژوهش حاضر به روش مطالعات کتابخانه ای و از طریق فیش بردرای به دسته بندی مستندات مرتبط پرداخته و سپس به شیوه توصیفی تحلیلی متغیر مستﻘل یعنی جرایم اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که مبانی فﻘهی جرم انگاری افساد فی الارض را به شیوه ای متفاوت از رویه حﻘوق موضوعه می نگرند. بر اساس ادله فﻘهی و دیدگاههای فﻘها جرم افساد فی الارض ناکافی بهنظر میرسد. زیرا بر پایه تحلیل انجام شده محاربان و مفسدان به لحاظ حکم یکساناند، لکن محارب همان مفسدی است که در مﻘام نظر و تیوری مخالفت شدید میکند و مفسد فی الارض همان مخالف شدیدی است که در میدان عمل، ناسازگاری خود را عملی بروز میدهد. ظهور آیه محاربه و قواعد ادبی مسلم اقتضا میکند که مجازات هر دو عنوان یکی باشد. چون محاربه با خدا در معنای حﻘیﻘی که محال است و محاربه با رسول خدا)ص( هم که منتفی است. پس معنای آیه از باب دلالت اقتضا ایجاب میکند در صدر آیه و »یسعون فی الارض» از باب عطف به »یحاربون«، آن هم بدون ذکر موصول، جای هیچ شکی را باقی نمیگذارد که اگر چه به ظاهر، در آیه دو چیز )یحاربون و یفسدون( به نظر میرسد، اما قطعا حکم آن دو یکی میباشد. بر این اساس رویه قانونگذار کیفری ایران در سال ۱۳۹۲ که محاربه و افساد فی الارض را دو جرم مستﻘل تلﻘی کرده است قابل انتﻘاد و خلاف نظر قاطع فﻘهی است.

افساد فی الارض, محاربه, فﻘه, نظام پولی, اخلال کلان