پیوند ساختار و محتوا در سوره «اسراء»

جلوه های هنری مانند جناس، اشتقاق، طباق، تناسب و ائتلاف، مشاکله، مراعات نظیر و ... از اواخر سده دوم در مطالعات مربوط به زیبایی های زبان قرآن، موضوع بحث دانشمندانی چون فراء، ابن معتز، رمانی، خطابی، خفاجی و ... قرار گرفته است. در دوره ی معاصر، مباحث مربوط به فرمالیسم و ساختارگرایی که ارتباط تنگاتنگی با نظریه های زبان شناختی دارند، نخست در نقد ادبی و سپس در برخی دیگر از شاخه های علوم انسانی بکار گرفته شد. این مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی و با هدف انطباق بخشی دستاوردهای زبان شناسی نوین با بلاغت سنتی در آیات قرآن نگاشته شده است، می کوشد ضمن مروری مختصر بر مفهوم فرم و ساختار و تاثیر آن دو در القای محتوا، قرآن را به مثابه یک اثر ادبی و از این منظر بررسی نموده و پیوند فرم و ساختار با محتوا را بطور موردی در سوره اسراء فرادید اهل نظر قرار دهد.یافته های تحقیق نشان می دهد واژه به تنهایی نمی تواند اثری در بیان معنا و حسن ترتیب عبارات داشته باشد؛ بلکه حسن نظم و بلاغت اسلوب از ترکیب جملات با یکدیگر و ترکیب آنها با معنایشان حاصل می شود. با توجه به آنچه آورده شده نظم در ساختارهای لفظی و محتوایی سوره اسراء در برگیرنده علم نقد و نحو و بلاغت بوده است پس نمی توان در این زمینه عتصر ساحتاری را بر دیگری ترجیح داد چرا که هر کدام از آنها در جایگاه خوب و بر اساس نظمی ساحتار یافته قرار گرفته اند

Keywords:

قرآن , فرم , ساختار , محتوا , زبان شناسی , سوره اسراء