پیمان افضل - دانشجوی دکتری زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و
رضا الوان دارستانی - کارشناسی ارشد استخراج معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

امروزه با توجه به رشد مصرف انرژی در دنیا اکتشاف و بهره برداری از کانسارهای زغال‌سنگ اهمیتی روزافزون یافته‌اند، به گونه‌ای که در سالهای اخیر قیمت جهانی زغال‌سنگ افزایش چشمگیری یافته‌است. همچنین با توجه به افزایش روزافزون تولید فولاد در جهان اکتشاف کانسارهای زغال‌سنگ کک‌شو در برنامه بسیاری از کشورها قرار‌گرفته‌است. با توجه به نکات ذکر‌شده، در سالهای اخیر در ایران نیز طرحهای اکتشافی جدیدی در کانسارهای زغال‌سنگ تعریف شده‌است. یکی از کارهای مهم در عملیات اکتشاف زغال‌سنگ کک‌شو برآورد میزان مواد‌مضر و زاید همراه زغال‌سنگ به‌خصوص گوگرد و خاکستر می‌باشد. در صورت عدم‌توجه به این مواد اینها می‌توانند سبب ایجاد خسارتهای زیست‌محیطی بسیاری شوند. همچنین بررسی توزیع این مواد در کانسارهای زغال‌سنگ به خصوص در لایه های قابل‌کار در این کانسارها برای طراحی کارخانه زغال‌شویی اهمیت فراوانی دارد. در این نوشتار میزان مواد‌مضر گوگرد و خاکستر در لایه C1 بلوک شماره 3 کانسار زغال‌سنگ پروده‌شرقی طبس مورد بررسی قرار‌گرفته‌است. لایه C1از بهترین لایه‌های قابل‌کار در منطقه پروده طبس می‌باشد. با تفسیر نتایج حاصل از حفاری های اکتشافی قدیمی انجام‌شده در این بلوک و بررسی تغییرات پارامترهای کیفی این لایه در بلوک شماره 3، به کمک نرم افزارهای مناسب بر روی نتایج حاصل از آنالیزهای شیمیایی نمونه‌ها کارهای آماری صورت گرفته‌است. پس از آن مدلهای سه بعدی توزیع مواد‌مضر در این لایه با استفاده از نرم‌افزار پیشرفته RockWorks2006 ترسیم‌شده و مورد‌بررسی قرار‌گرفته‌اند. در‌نهایت، تفسیر نتایج کارهای آماری و مدلهای ساخته‌شده نشانگر این است که خاکستر موجود در بسیاری از بخشهای لایه C1 پایین و همچنین میزان گوگرد بالا در بخشهای مختلف این لایه می‌باشد.

زغال‌سنگ، پروده‌شرقی، مواد‌مضر، بلوک‌ شماره 3، گوگرد، خاکستر، طبس