بررسی نقش عوامل محیطی در خلق فضاهای امن شهری در جهت کاهش جرائم و افزایش امنیت با استناد به رویکرد CPTED

شهر محیطی است با گوناگونی بسیار، با امکانات کم یا بیشتر، پارک و بوستان ها، محله های پهن و باریک و با خیابان ها و گذرگاه های مختلف که فضای اجتماعی را به هم پیوند می زند. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می کند و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش و امنیت به شهروندان دارد. در این میان رشد بی رویه جمعیت در مناطق شهری باعث توجه به مفهوم امنیت شهروندان به عنوان یکی از اولویت ها توسط حرفه مندان و تئوری پردازان شهری تبدیل شده است. چند دهه ای است که بالا رفتن آمار وقوع جرم و جنایت در شهرها، حاکی از آن است که شهرها از عدم وجود برنامه ریزی های مناسب در زیرساخت های خود رنج می برند و بی شک، در صورت عدم مقابله با آن ها و چاره اندیشی های لازم، مشکلات فراوانی گریبان گیر این شهرها و ساکنین آنها خواهد بود. از این رو برای کاهش جرائم در فضاهای شهری، شناخت عوامل تاثیر گذار در بروز جرم و همچنین ارائه راهکارهای موثر در جلوگیری از آن، جهت بالا بردن امنیت در این فضاها امری ضروری خواهد بود. اگرچه نمی توان از نقش متغیرهای جامعه شناختی در بروز الگوهای ناهنجار رفتاری چشم پوشی کرد اما شناخت و بررسی نقش ویژگی های کالبدی و فضایی محیط مصنوع، به عنوان بستر وقوع رفتارهای ناهنجار، کمک شایانی در جهت کاهش وقوع این گونه رفتارهای آنومیک خواهد بود. جدای از اثرات اجتماعی و فرهنگی ناشی از برنامه ریزی و طراحی محیط ها ی امن شهری بر الگوهای رفتار شهروندی و بهبود کیفیت محیطی نواحی سکونتی، تبیین ویژگی ها و اثرات مترتب بر نقش کالبدی شهر بر کاهش جرایم و یا کاستن از وقوع جرم، موضوع مستقل و با اهمیتی است که در قالب تئوری های نوین شهر سازی بدان اشاره می شود. پژوهش حاضر قصد دارد با معرفی رویکرد CPTED، به عنوان یکی از روش های پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، به ارائه برخی راهکارهای عملی در طراحی و خلق فضاهای امن شهری بپردازیم. روش تحقیق پژوهش، تحلیلی و اسنادی است. نتایج پژوهش نشان از آن دارد که از طریق طراحی محیطی، می توان از میزان وقوع جرایم در فضاهای شهری تا حد قابل توجهی کاست.

Keywords:

امنیت , فضاهای عمومی امن , پیشگیری از جرم , رویکرد CPTED.