روح اله عرب - استادیار گروه حسابداری، موسسه آموزش عالی گلستان، گرگان، ایران.
رضا خاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، موسسه آموزش عالی گلستان، گرگان، ایران

استدلال نظریه همسویی این مسئله را فرض قرار می دهد که شرکت های خانوادگی به دلیل همسویی منافع بین مدیران و مالکان با مسائل نمایندگی کمتری روبرو بوده و رفتار فرصت طلبانه مدیران کاهش می یابد که این امر منجر به استقرار کنترل داخلی اثربخش شده و ضعف در کنترل داخلی کاهش می یابد. در مقابل، استدلال نظریه سنگربندی این مسئله را فرض قرار می دهد که در شرکتهای خانوادگی کنترل داخلی همواره با ضعف همراه است چرا که این مالکان به دنبال سوء استفاده از سهامداران جزء در جهت تامین منافع شخصی و در نتیجه، افزایش ثروت خود هستند. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه مالکیت خانوادگی و اثربخشی کنترل داخلی با توجه به نظریه های همسویی و سنگربندی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از اطلاعات مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی بین سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ استفاده شده است، به طوری که پس از اعمال محدودیت های موردنظر در این پژوهش، نمونه نهایی متشکل از ۱۶۳ شرکت انتخاب گردید. پس از اندازه گیری متغیرهای پژوهش از تجزیه تحلیل رگرسیون لجستیک خطی چند متغیره، برای آزمون فرضیه پژوهش استفاده شد. آزمون فرضیه نیز با استفاده از نرم افزار اقتصادسنجی Eviews و تکنیکهای آماری داده های تلفیقی صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از آزمونهای آماری پژوهش نشان میدهد که مطابق با نظریه سنگربندی شرکت های خانوادگی اثربخشی کنترل داخلی کمتری نسبت به شرکت های غیرخانوادگی دارند.

مالکیت خانوادگی، ضعف کنترل داخلی، اثربخشی کنترل داخلی.