زهره کولیوند - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی واحد ایت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی آمل، مازندران، ایران.
سیدحسین موسوی نطنزی - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه ارومیه، آذربایجان غربی، ایران.
الهام سادات موسوی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد ایت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی آمل، مازندران، ایران.

امروزه این نوع مشارکت مردمی در پرتو دموکراسی غیرمستقیم و واگذاری حق مزبور به نمایندگان منتخب مردم در مجالس قانون گذاری و بر اساس اصل تفکیک قوا عمدتا به صورت غیرمستقیم و توسط قوه مقننه اعمال می شود. مع الوصف هنوز هم امکان مشارکت مستقیم مردم در این فرآیند از طریق همه پرسی و شیوه های مشابه آن، البته به صورت فرعی و استثنایی وجود دارد.جمهوری اسلامی ایران نیز با پذیرش نهادهای دموکراسی از این ساختار خارج نیست. مشارکت مردم در قانون گذاری، عالی ترین جلوه حق حاکمیت مردم در تعیین سرنوشت زندگی سیاسی و اجتماعی خود است. دموکراسی مستقیم به عنوان روشی که توام با هنجارها و ارزش های خاص، فرصت های بیشتری را برای شهروندان در اداره دولت فراهم می آورد، به عنوان شیوه ای جهت اجرای حکومت مردم بر مردم در برخی کشورها به کار گرفته میشود. اما علیرغم تمامی محاسنی که به همراه دارد، اجرای آن به عنوان شیوه اصلی جهت اداره امور حکومت با دشواریهای فراوانی همراه است. ما در این پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی می باشد درصدد پاسخ به این پرسش هستیم که آیا شیوه دموکراسی مستقمی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، قابلیت اجرایی شدن را دارد؟ اگر خیر، روش جایگزین آن چه شیوه ای میتواند باشد؟ بدین منظور ابتدا اصول و ویژگی های یک نظام حقوقی که میتوان دموکراسی مستقیم را د رآن قابل اجرا دانست بیان خواهد شد و سپس ظرفیت های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اعمال مکانیسم های دموکراسی مستقیم بررسی و نهایتا روش منتخب در این پژوهش جهت اجرایی شدن دموکراسی به شیوه ای غیر از شیوه غیرمستقیم پیشنهاد خواهد گردید.

دموکراسی، دموکراسی نیمه مستقیم، قانون جمهوری اسلامی، ایران قانون اساسی.