تبیین و نقد تطبیقی یاددهی و یادگیری در دو مکتب فلسفی پراگماتیسم و اگزیستانسیالیسم و مقایسه آن با دیدگاه اسلام

این نوشته به دنبال بررسی روش های یاددهی و یادگیری از دیدگاه دو مکتب پراگماتیسم و اگزیستانسیالیسم و سپس مقایسه، بررسی و نقد آن از نقطه نظر روش های یاددهی و یادگیری اسلام است. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد مقایسه ی انجام گرفته است به نتایجی دست یافته است. به رغم شباهتهای موجود بین هردو مکتب پراگماتیسم و اگزیستانسیالیسم، هرکدام با توجه به مبانی فلسفی خود راه های جداگانه پیموده اند که می تواند در حیطه تعلیم و تربیت دلالت ها و نتایج جداگانه به دست دهد. اگزیستانسیالیسم به چندین روش یاددهی و یادگیری اشاره کرده اند که گفته می شود این روشها بیشتر در جهت آزادی از قید و بند محدودیت ها، بیرون شدن از قالب های عقلی و منطقی و جامعه توده وار صنعتی و ماشینی تدوین شده اند. از اینرو روشهای یادشده در این مکتب کاملا معنی محورانه و با رویکرد درونی و خودآگانه به پیش می رود حال آنکه پراگماتیسم روشی را اتخاذ کرده اند که شاگردان قادر شوند پس از فراغت از تحصیل خودش را با حال و هوای دنیای صنعتی و ماشینی آشنا ساخته و با وارد شدن به جامعه دموکراتیک بتوانند خود و دیگران را مدیریت و رهبری نمایند. روش یادگیری و یاددهی در اسلام در عین اینکه شباهت های با مکاتب یادشده دارند دارای تفاوتهایی بنیادین نیز هست یکی از این تفاوت ها در باور دو مکتب یادشده نسبت به امور ثابت و مطلق بر می گردد که تبعات و دلالت های فراوان در حیطه تربیتی به خصوص حیطه یادگیری و یاددهی خواهد داشت. تفاوت دیگر به باور اسلام به عقل به عنوان یک نیرو و قوه جداگانه بر می گردد که نسبت به باور مکاتب یادشده متفاوت است. اگزیستانسیالیسم در حالیکه با تمام اشکال عقلگرایی که مبتنی به فراچنگ آوردن واقعیت ها به مدد تفکر عقلانی باشد مخالفت است پراگماتیسم نیز تنها خواهان عقلی است که در خدمت تجربه قرار گیرد و بتواند در خدمت بازارکار، اقتصاد، و معامله های تجارتی قرار گیرد و این می تواند منبع تفاوت-های دو مکتب یادشده با مکتب اسلام در یاددهی و یادگیری به حساب آید.

Keywords:

پراگماتیسم , اگزیستانسیالیسم , اسلام روش تربیت , یاددهی و یادگیری