زهرا بهمنی - کارشناس ارشد مشاوره خانواده، پردیس بین المللی ارس، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمدحسن آسایش - استادیار، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

باروری در ایران طی چند دهه اخیر، خانواده ها را با چالشهای متعدد در زمینه فرزندآوری روبهرو ساخته است. هدف از این مطالعه واکاوی مشکلات و پیامدهای روان شناختی ناباروری در خانواده ایرانی بود. در این مقاله که به شکل مروری در سال ۱۴۰۰ انجام شده است از مقالات نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتیSID ، مگیران، ایران مدکس، گوگل اسکالر و اسکوپوس استفاده شد. مجموعه مقالات بررسی شده شامل ۷۱ مقاله بود که تحقیقات کمی و کیفی مربوط به ۱۵ سال اخیر را به زبان فارسی و انگلیسی در مورد زوجهای ایرانی نابارور در برداشت. براساس نتایج یافته های مطالعه مروری، متغیرهای جمعیت شناختی مربوط به سن، تحصیلات، بعد خانواده، پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده، راهبردها و مسائل تنظیم خانواده و جلوگیری از بارداری، استرس و اضطراب، تغذیه در تبیین تغییرات نرخ باروری مورد توجه پژوهشگران بودند. یافته های بدست آمده از پژوهشهای مورد مطالعه نشان داد که، نظریه اجتماعی اقتصادی باروری بیش از سایر نظریات روند تحولات رفتار باروری خانواده های ایرانی را در یک دهه اخیر تبیین میکند. نتایج حاصل از بررسیهای متعدد نشان داد که تجربه استرس زای ناباروری با طیف گسترده آسیبهای روان شناختی شامل تخریب حرمت خود، افزایش سطح تنیدگی و اضطراب، افسردگی، احساس حقارت و ناکارآمدی، ناکنش وری جنسی و مشکلات زناشویی در ارتباط است. با توجه به اینکه بین ناباروری افراد و ابعاد روانشناختی زندگی آنان رابطه تنگاتنگی وجود دارد. از این رو توجه به بعد روانشناختی همچون اضطراب و استرس ناشی از عدم ناباروری هموارد باید مورد توجه متخصصان باروری و در نهایت مشاوران و روانشناسان قرار گیرد.

ناباروری، نازایی، زنان نابارور، زوج نابارور، واکنشهای روان شناختی.