سیدرضا شیرمردی - لیسانس علوم تربیتی.دانشگاه فرهنگیان.پردیس بحرالعلوم شهر کرد

در این مقاله به بررسی تغییر و تحولاتی پرداخته میشود که در وام واژه های عربی پس از ورود به زبان فارسی روی داده است و این تغییرات در سطوح آوایی و معنایی توصیف و طبقهبندی میشود. نتایج تحقیق نشان میدهد که در سطح آوایی برخی واجهای عربی به دلیل نبود در فارسی و برخی به دلیل تولید دوگانهای که در عربی دارد به نزدیکترین واج نظیر خود از نظر مکان تولید (بدون تولید دومین (۲ در نظام واجی زبان فارسی تبدیل شده است. در سطح معنی با اینکه عینا وارد زبان فارسی شده معنایی غیر از آنچه در زبان عربی داشته به خود گرفته است و بر مفهوم دیگری دلالت دارد. از سویی بسیاری از این وام واژه ها در دوره پس از صفویه در بافتهای جدید و متناسب با فرهنگ ایرانی و شیعی معنای نوینی به خود گرفته که در عربی به آن معنا به کار نرفته است تا جایی که هنگام ترجمه از فارسی به عربی این کلمات را باید به کلمات عربی دیگری ترجمه کرد. این تحولات معنایی را میتوان تحت چند گروه اختلاف معنایی ۳ ، تخصیص معنایی۴، توسعه معنایی ۵، ارتقاء معنایی ۶ وتنزل معنایی ۷ تقسیم بندی کرد.

تحول معنایی ، واژگان عربی دخیل ، زبان فارسی