پارادایم «گفتگو» در شعر فارسی

صنعت گفتگو یا سوال و جواب یکی از صنایع بدیعی است که شاعر گفتگوی دوطرف شعر را در مقابل هم قرار می دهد و به نوبت با هم سخن می گویند، یا اینکه به صورت سوال و جواب با هم مناظره می کنند. یکی در مصرع اول سوال می کند و دیگری در مصرع دوم پاسخ می دهد؛ یا اینکه یکی در یک یا چند بیت سوال می کند و دیگری در بیت های بعدی جواب می دهد. این نوع صنعت شعری جذابیت خاصی در بین خوانندگان دارد تا جایی که آنرا با جان و دل می نیوشند. برخی از این اشعار حول محور غنایی می چرخند و برخی بوی عرفان می دهند؛ برخی مناظره عادی است و برخی رنگ حماسی دارد.، اما نکته جالب توجه آنست که شاعران در هر نوع ادبی (غنایی، عرفانی، حماسی، تعلیمی، نمایشی)، خود را در سرودن مناظره ها، محدود به حوزه فعالیت ادبی تخصصی خویش نمی کنند بلکه قدم در حوزه هایدیگر نیز گذارده اند. به عنوان مثال سعدی که شاعری تعلیمی و غنایی است، در مناظره شمع و پروانه (مقام لب و لب اللب) که در حوزه نوع عرفانی می باشد را از زبان شمع و پروانه به پالش می کشد. مقاله پیش روی که به روش توصیفی- تعلیمی کار شده است، به موضوع فوق الذکر می پردازد.

Keywords:

گفتگو , سوال و جواب , مناظره , پارادایم. , شعر فارسی