ندا مراد - دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران

خط، چهره مکتوب زبان است و همانند زبان، از مجموعه اصول و قواعدی پیروی می کند که در همان دوران رواج دارد و باتغییر عصر و دوره نیز تغییر می کند. از آنجا یی که خط نقش مهمی در اصالت و غنای فرهنگ یک جامعه دارد، شناخترسم الخط هر دوره ای ضروری به نظر می رسد. مراسلات عاشق و معشوق ستمگر ، یکی از دست نویس های دوران قاجار استکه با بیانی شیوا و ادبی حاوی سی و یک نامه و جواب نامه ی عاشقانه است که احوال عاشق و معشوق و وقایع میان ایشان را روایت می کند «مجرم» تخلص راقم سطور این تحریر است که در هیچکدام از منابع و تذکره های ایندوره چون حدیقه الشعرا، فرهنگ سخنوران و... مطلبی درباره او و مراسلات عاشق و معشوق ذکر نشده است . در واقع نام، نشان و تالیف او خالیاز ابهام نیست و با اطلاعات موجود درباره ی احتمال ارتباط مذکور با مجرم یزدی، مجرم کشمیری و... نمی توان اظهار نظرقطعی داد.در این نسخه، همچون سایر آثار این دوره نیز، آشفتگی رسم الخط به دلیل مدون نبودن قواعد زبان و ضوابط املایی، مشهوداست، از این رو نویسنده در این مقاله در یک مقدمه و دو گفتار ، ویژگی های رسم الخطی نسخه ها در دوره قاجار را با تکیه برنسخه خطی مراسلات عاشق و معشوق ستمگر بازمی نمایاند.

نسخه خطی، مجرم، مراسلات عاشق و معشوق ستمگر، رسم الخط، دوره قاجار