الهام علی قارداش - گروه مهندسی کامپیوتر، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران
سمیرا ساعتی - گروه رادیولوژی دهان فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
عباس شکری - گروه رادیولوژی دهان فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
پیام امینی - گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
حامد سالک عبدی - گروه رادیولوژی دهان فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
وحید پورامین - گروه مهندسی کامپیوتر، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران
رضا یزدی - گروه مهندسی کامپیوتر، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مقدمه و هدف: با توجه به مشکلات مربوط به تشخیص پوسیدگی مینایی و ارزیابی عمق پوسیدگی های بین دندانی، تشخیص این قبیل پوسیدگی ها با دشواری های زیادی همراه است. در این پژوهش روشی برای حل این مشکل با استفاده از تصاویر رادیوگرافی و راهکارهای پردازش تصویر ارائه شده است. هدف از این روش، شناسایی و قطعه بندی نواحی پوسیده دندان ها به شکل خودکار است. مواد و روش ها: به این منظور از تعدادی تصویر دندان خلفی انسانی مربوط به استان همدان در ایران با ۱۵۸ سطح بین دندانی استفاده شده است. در این بخش ها ۶۰ پوسیدگی محدود به عاج، ۳۱ پوسیدگی محدود به مینا، ۱۱ پوسیدگی محدود به ناحیه اتصال مینا به عاج و ۵۶ سطح بدون پوسیدگی، مشاهده شدند. دندان ها درون بلوک های آکریلی آماده سازی شده قرار گرفته و تماس های بین دندانی و اکلوزالی دندان ها بازسازی شد. سپس تصویربرداری دیجیتال انجام شده و نتایج به عنوان ورودی روش پردازش تصویر پیشنهادی در نظر گرفته شده است. در این روش پس از پیش پردازش تصاویر، با اعمال عملگرهای ریخت شناسی و به کمک روش خوشه بندی میانگین K، پوسیدگی ها به شکل خودکار تشخیص داده شده اند. نتایج و اطلاعات نهایی توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: میزان حساسیت روش پیشنهادی برای پوسیدگی های عاجی۷/۸۶%، پوسیدگی های مینایی۷/۶۷% و پوسیدگی های محدود بهDEJ  ۶/۶۳%  اندازه گیری شد. در این مطالعه اختصاصیت روش پیشنهادی۱۰۰%، حساسیت کلی ۴/۷۸% ،مثبت کاذب ۰% ، منفی کاذب ۶/۲۱% و دقت روش ۸۶% محاسبه شد. نتیجه گیری: یافته های مطالعه حاضر نشان می دهد که نرم افزار طراحی شده برای تشخیص پوسیدگی پروگزیمال از دقت تشخیصی قابل قبولی برخوردار است. در روش پیشنهادی، بر اساس مشاهدات با افزایش عمق پوسیدگی، حساسیت تشخیص افزایش می یابد؛ بنابراین، تشخیص پوسیدگی عاجی بهتر از پوسیدگی مینا و DEJ است.

تصاویر رادیوگرافی, پردازش تصاویر دیجیتال, تشخیص پوسیدگی, روش میانگین K