محمودرضا جلیلی - دانشجو کارشناسی ارشد دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران
مهدی فاخری - دانشیار دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران

موضوع اصلاحات در «سازمان جهانی تجارت» از زمان تاسیس این سازمان مطرح و مسائلی مانند اصلاح رفتار متمایز و ویژه و اصلاح سیستم تصمیم گیری بر اساس اجماع همواره مورد بحث بوده اند. اختلافات همیشگی کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه و نگاه متفاوت این دو گروه به فلسفه وجودی سازمان تاکنون از به نتیجه رسیدن اصلاحات در سازمان جلوگیری کرده است. کشورهای توسعه یافته هدف نهاییاین سازمان را ایجاد تجارت ازاد بین کشورها می دانند و معتقدند تجارت ازاد باید بهتحارت الکترونیک و تحارت مالکیت فکری گسترش یابد و در مقابل کشورهای در حال توسعه، هدف نهایی سازمان را توسعه همه کشورها قلمداد می کنند و تصویب یک نتیجه کلی از مذاکرات «دور توسعه دوحه» را پیش شرط شروع مذاکرات جدید برایاصلاح سازمان اعلام می نمایند. علاوه بر این در سال های گذشته و بعد از ایحاد بحران دررکن حل اختلاف توسط ایالات متحده امریکا، اصلاح رکن مذکور نیز به یکی ازچالشی ترین موضوعات در روند اصلاحات سازمان بدل شده است. همجنین رسیدن به اجماع در تصمیم گیری های سازمان عملا مکانیزم تصمیم سازی را با بن بست روبه رو ساخته و موضوعات جدیدتر در تجارت بین الملل مانند تجارت الکترونیک نسبت به زمانتاسیس سازمان شرایط متفاوت تری را ایجاد کرده اند. به نظر می رسد مشکلات پیش گفتهبا توجه به تحولات تاثیرگذار در تجارت بین الملل در سال های گذشته مانند همه گیری بیماری کرونا و همچنین تغییر رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، نیاز به اصلاحات در سازمان را در سال های آینده امری اجتناب ناپذیر کرده است. بر این اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این مسئله بوده است که مهم ترین عواملموثر بر روند اصلاحات سازمان جهانی تجارت کدام اند و تاثیر این روند بر آینده سازمان ونظام تجارت بین الملل چگونه خواهد بود.

اصلاحات سازمان جهانی تجارت، مذاکرات تجارت بین المللی ، بحران رکن استیناف، دور دوحه