یعقوب جمالی - دکتری اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
علی جابری - استادیار گروه اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

مفهوم «خودگرایی» در علوم انسانی و اخلاق هنجاری به تبیین انگیزه رفتار انسان می پردازد. در دیدگاه حاکم بر ادبیاتاقتصادیی انگیزه ها عمدتا محصور در انگیزه های خودگرایانه شده و سایر انگیزه ها در طول آن دیده می شود. این رویکردحتی در اقتصاد اسلامی نیز بسیار رایج است؛ با این تفاوت که در اقتصاد متعارف انگیزه های مزبور خودخواهانه مادی ودنیوی دانسته شده و در اقتصاد اسللامی انگیزه های معنوی و آخروی نیز بدان افزوده شده است. در این مقاله با استفاده ازروش تحلیلی، به بررسی نگرش عللامه مصباح یزدی در زمینه خودگرایی روان شناختی و تمایز آن با ادبیات اقتصادیمی پردازیم. با توجه به نگرش علامه مصباح بزدی مبنی بر وجود گرایش خداگرایی و دیگرگرایی در کنار خودگرایی، تلقیانحصار انگیزه ها در انگیزه های خودخواهانه و پذیرش خودگرایی روان شناختی محل تامل است. نتایج پژوهش حاکی ازعدم پذیرش آنحصار انگیزه ها به انگیزه های خودخواهانه در نگرش علامه مصباح بزدی است. ایشان همچنینانگیزه های دیگرگرایی و خداگرایی را در عرض انگیزه خودخواهی و نه در طول آن می بینند. این نگرش با اقتصاد متعارفدر مبانی فلسفی همچون دئیسم و آومانیسم و با ادبیات افتصادی در وجود گرایش های غیرخودخواهانه در عرضانگیزه های خودخواهانه و توجه به تاثیرگذاری ارزش های اخلاقی بر رفتار اقتصادی متمایز است.

خودگرایی روان شناختی، خودگرایی اخلاقی، علامه مصباح یزدی، دیگرگرایی، خداگرایی، اقتصاد متعارف، اقتصاد اسلامی