سالومه مسگری عباسی - استادیار،دانشکده فنی و مهندسی، واحدساوه، دانشگاه آزاد اسلامی ، ساوه، ایران.
علیمراد رشیدی - دانشیار،پژوهشکده نانو، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران.
علی نعمتی - استاد تمام، دانشکده مهندسی و علم مواد، دانشگاه صنعتی شریف،تهران، ایران.

در این تحقیق امکان سنجی بکارگیری گل قرمز (پسماند کارخانه تولید آلومینا) به عنوان کاتالیست برای رشد نانولوله کربن مورد مطالعه قرار گرفته است. در سال ها اخیر، پیشرفت در روشهای تولید نانولوله های کربنی قابلیت های کنترل زیادی بر انواع خواص سطحی و بالک ماده امکان پذیرشده است، از موفق ترین روش ها رسوب دهی بخار شیمیایی است،گل قرمز ضایعات و پسماند صنعت تولید آلومینا است و بهازای تولید هر تن آلومینامعمولایک تا دو تن گل قرمز تولید میگردد. گل۵ قرمز به دلیل داشتن خاصیت قلیایی بالا میتواند برای محیط زیست اثر مخرب داشته باشد.با توجه به سد باطله گل قرمز کارخانه تولید آلومینای جاجرم ایران و رشد روز افزون نیاز صنایع به نانولوله کربن ، سنتز و مشخصه یابی نانولوله کربن بر روی پسماند فرایند بایرگل) قرمز) با آزمون های مختلف مورد ارزیابی و بررسی گرفت.با انتخاب دمای مناسب در حدود ۷۵۰°C،گل قرمز تحت گاز متان، احیا شده و شروع به تجزیه شدن می نماید و اکسیدهای فلز موجود در آن به فلزات آزاد فعال تبدیل شده و می توانند به صورت کاتالیست عمل نموده و سبب تشویق رسوب کربن و رشد آن بصورت نانولوله در اثر تجزیه همزمان متان گردند.برای مطالعه کیفی و میزان گرافیتی شدن گل قرمز، از طیفسنجی رامان، استفاده گردید. با توجه به تصاویر (FESEM) و (TEM) نانولوله های حاصل دارای قطری در حدود ( ۲۰-۳۰) نانومتر می باشند. راندمان رشد نانولوله کربن در دمای ۷۵۰°C در حدود %۴۸ در این پژوهش بوده است.

نانولوله کربن، فرایند بایر،گل قرمز، رسوب دهی شیمیایی.