زینب حاجیانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
رسول قربانی - استاد گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سید علی اکبر هدایتی - دانشیار گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
پرویز زارع - نویسنده مسئول، استادیار گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
مجتبی نادری - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

هدف از مطالعه حاضر بررسی برخی پارامترهای پویایی جمعیت خرچنگ Austruca iranica در سواحل شمالی جزیره قشم از بهمن ۱۳۹۷ تا دی ۱۳۹۸ بود. از مجموع ۵۵۱ نمونه خرچنگ گرفته شده (۳۲۷ عدد نر و ۲۲۴ عدد ماده) نسبت جنسی ۵/۱:۱ به دست آمد (۰۱/۰ P<). حداقل، حداکثر و میانگین عرض کاراپاس (±انحراف معیار) برای جنس نر ۸۹/۱، ۰۴/۱۷ و ۳۴/۲ ± ۹/۱۰ میلی متر و برای جنس ماده ۵۶/۳، ۵۹/۱۶ و ۳۶/۲ ± ۶۱/۱۰ میلی متر بدست آمد. همچنین میانگین وزنی (±انحراف معیار) خرچنگ های نر و ماده به ترتیب ۶۵/۰ ± ۸۶/۰ (با دامنه ۷۲/۲-۰۰۹/۰) و ۳۲/۰ ± ۵۸/۰ (با دامنه ۹۷/۱-۰۲/۰) گرم محاسبه شد. رابطه عرض کاراپاس-وزن بدن برای جنس نر W=۰.۰۰۰۵CW^۲.۹۸ و برای جنس ماده W=۰.۰۰۰۹CW^۲.۶۹ به دست آمد. خرچنگ های نر و ماده به ترتیب دارای الگوی رشد ایزومتریک و آلومتریک منفی بودند. پارامترهای معادله رشد وان برتالنفی به صورت ۵۸/۲۲= CW∞ میلی متر، ۷۹/۰=k در سال و ۲۲/۰-= t۰ سال برآورد شد. نرخ مرگ و میر کل و حداکثر طول عمر به ترتیب ۶۴/۳ در سال و ۶/۳ سال به دست آمد. کمترین، بیشترین و میانگین (±انحراف معیار) میزان هم آوری به ترتیب ۲۹۵۳، ۱۵۰۳۸ و ۳۵۱۵ ± ۷۹۴۶ عدد تخم شمارش گردید. اندازه عرض کاراپاس ماده ها در زمان بلوغ جنسی ۷/۹ میلیمتر برآورد شد. نتایج بدست آمده به شناخت بهتر ویژگی های زیستی این گونه در جهت حفظ آن کمک خواهد کرد. همچنین با توجه به ارزش اکولوژیک بالای این گونه و نقش آن در زنجیره غذایی، از اطلاعات پایه بدست آمده می-توان در مدیریت ماهیگیری با رویکرد اکوسیستم محور استفاده کرد.

خرچنگ Austruca iranica, جزیره قشم, پارامترهای پویایی جمعیت