مطالعه ساختار کالبدی شهرسازی ایرانی- اسلامی از منظر معماری

شهر اسلامی بازتابی از اندیشه های متعالی دین مبین اسلام در تمامی جوانب می باشد. اسلام به عنوان یک فضای فرهنگی و یک فضای ارتباطی ممتاز، بر مناظر شهری، سیمای ظاهری شهرها، ساختارهای آنها، نحوه کار آنها، ارتباط آنها با یکدیگر و با محیط اطرافشان تاثیر گذاشت. با ورود اسلام به ایران، معماری و شهرسازی رنگ و جلوه ای نو به خود می بیند. شهر اسلامی به شهری اتلاق می شود که مکان تحقق تمدن بوده و از نظر مفهومی منبعث از اصول دین مبین اسلام و در معنا دارای ارزش های پایدار مبتنی بر بینش عرفانی ایرانی باشد. اسلام در اصولی که برایزندگی بهتر وشایسته تر برای انسان ها معرفی نمود به مفاهیمی چون عدالت، محرمیت، آسایش، درون گرایی، بی پیرایگی و غیره اشارهداشت. ازاین منظر تاثیرات قابل رویتی بر فرهنگ جامعه ایرانی از دیر باز تا کنون داشته که در عناصر تمدنی آن تجلی یافته است. در عصر کنونی همچنانمظاهر اصول اسلام در معماری و شهرسازی محسوس می باشد، بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر نگاهی بر تحقق شاخص های شهرسازی ایرانی- اسلامی در مدیریت شهری نوین، از منظر برنامه ریزی شهری در منطقه۲۰ تهران می باشد. برای رسیدن به این هدف با روش توصیفی- تحلیلی به نقش مدیریت شهری در دستیابی به الگوی مذکور از جنبه های توسعه کالبدی شهرهای امروزی تحت عناوین حفظ هویت ایرانی- اسلامی در توسعه کالبدی، تعیین ضوابط ساخت و ساز شهری بر اساس معیارها و ارزش های اسلامی، وضوح نمادها و نشانه های اسلامی، ساماندهی سیما و منظر شهری و پژوهش در معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی پرداخته شد. نتیجه پژوهش نشان می دهد مدیریت شهری می تواند با ترویج ارزش های اصیل سبک زندگی ایرانی- اسلامی و استفاده از علوم و تجارب جوامع بشری بر اساس آموزه های اسلامی و به عنوان یکی از ارکان احراز هویت و عامل خودکفایی و استقلال علمی، رهایی از احساس حقارت و از خود بیگانگی و نهایتا در توسعه اجتماعی جامعه نقش اساسی داشته باشد.

Keywords:

واژگان کلیدی: معماری ایرانی- اسلامی , شاخص های شهرسازی ایرانی- اسلامی , منطقه۲۰ تهران