احمد احمدی تبار - استاد سطح عالی حوزه علمیه قم

پیشگیری دائم از بارداری که در فقه از آن به " تعقیم " تعبیر می شود از مسائلی است که در فقه شیعی خصوصا در سالهای اخیر پیرامون آن مطالب فراوان و متفاوتی ارائه شده است . پیشگیری از بارداری در زمان معصومین ( ع ) ظاهرا منحصر به روش " عزل " بوده است که فقهاء آن را دلیلی بر جواز پیشگیری موقت تلقی کرده اند . بنابراین پیشگیری دائم پدیده ای نو ، و فاقد دلیل خاص و صریح است . به همین دلیل طرفداران نظریه تحریم به دلائلی مانند عمومات قرآنی ، قواعد فقهی و ... استناد کرده اند . این موضوع از زوایای مختلفی قابل مطالعه و بررسی است . مانند : حق حاکمیت و میزان قلمرو آن در دخالت در تحدید و یا تنظیم نسل بعنوان حکم ثانوی ، رعایت حقوق زوجین در نطفه و اشتراط تعقیم بر اذن زوج یا زوجه و ... اما آنچه دراین نوشتار به آن پرداخته می شود بررسی ادله تحریم بعنوان حکم اولی است . از آنجا که ایجاب و تحریم از عناوین شرعی و مستلزم وجود دلیل کافی برای جریان بر موضوعات است به نظر می رسد نظریه تحریم به دلائل زیر مبهم و ناکافی است : ۱- فقدان دلیل خاص و صریح . ۲- تمام نبودن ادله و استدلالات . ۳ - اضطراب تعابیر فقهاء در بیان حکم  ۴  – تنافی با اصل اختیار انسان در قبول مسئولیت .   ضرورت بازنگری بر این حکم آنگاه ملموس تر می شود که پدیده ی شوم تولد فرزندان نامشروع را توسط زنان خیابانی ، بیماران روانی ، معتاد و ... که علاوه بر ایجاد معلولیت و محرومیت نسل آنان از حقوق شرعی و قانونی ، هزینه های بالایی را بر جامعه تحمیل می کند ، جدی تر بگیریم . تعقیم این گروه از افراد فاقد صلاحیت به دلیل مخالفت فقهاء با خلا قانونی روبروست .

تعقیم, منع الحبل, عزل, استیلاد