نیما نریمانی - گروه فلسفه دین، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
عبدالرسول کشفی - استادیار دانشکده الهیات دانشگاه تهران
امیر عباس علیزمانی - دانشیار دانشگاه تهران

در این مقاله در ابتدا با بیان تاریخی شکل گیری نگاه علمی جدید، مساله ی تعارض نگاه علمی با فاعلیت الهی طرح می شود و در ادامه، انواع رویکرد ها به مساله ی فاعلیت الهی و نگاه علمی جدید معرفی می شود. پس از آن با تبیین چیستی بستار فیزیکی (Physical Closure) که یکی از ارکان متافیزیکی مهم علم جدید است، نشان داده خواهد شد که این مفهوم مهم ترین مانع متافیزیکی در زمینه ی ارتباط موثر خداوند و جهان است و با پذیرش آن نمی توان از ارتباط فعالانه ی خداوند و جهان سخن گفت. پس از این تبیین، به طور خاص راهکار پلنتینگا در رفع تعارض نگاه علمی و فاعلیت الهی بررسی می شود و سپس رویکرد نوین دانشمندان خداباوری بررسی و ارزیابی می شود که قصد دارند فاعلیت الهی را ذیل قوانین نامتعین طبیعی بگنجانند. با بررسی این رویکردها نشان داده می شود که هیچ یک در مواجهه و نقد مناسب بستار فیزیکی موفق نیستند و در پایان، اراده ی آزاد و آگاه انسانی، رکنی محکم برای نقض بستار فیزیکی معرفی می شود.

واژگان کلیدی: ۱. بستار فیزیکی, ۲. فاعلیت الهی, ۳. علیت ذهنی, ۴. فیزیکالیسم