عیسی قاسمیان اصل - پژوهشگر دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، دانشگاه ازاد اسلامی واحد شیراز ، شیراز، ایران

نوشتار پیش رو با بررسی الگوی چیدمان فضایی مجتمع های مسکونی مدرن ایران و بررسی جایگاه اشپزخانه در نظام فضایی انها سعی برشناخت ویژگی های کلی این الگوی مدرن داشته و با بررسی انها بدنبال شناخت تفاوت ها و شباهت های این الگوی فضایی در دو مجتمعزیستی ،(اکباتان تهران و امیریه شیراز) می باشد. برای این منظور ابتدا با انتخاب دو مجتمع مسکونی اکباتان تهران که از نمونه های اولیه مسکن مدرن و اپارتمانی در ایران می باشد و همچنین مجتمع مسکونی امیریه شیراز که ساختی مدرن و جدید دارد را انتخاب نموده ومورد بررسی واقع شده اند.این تحقیق از گونه پژوهش موردی باشیوه تحقیق ترکیبی شامل روش های توصیفی،تحلیلی ودرنهایت استدلال منطقی میباشد.به این ترتیب موضوع پژوهش بااستفاده ازمشاهده وبرداشت میدانی،مطالعات کتابخانه ای،شبیه سازی به وسیله ترسیم نمودارهای توجیهی نحو فضا و مقایسه تطبیقی، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ، باتوجه به اینکه الگوی رایج در مسکن اپارتمانی امروز ی تقریبا مشابه و از یک الگوی مشخص تبعیت میکند میتواند برگرفته از اولین الگوهای شکل گرفته مسکن اپارتمانی در ایران باشد. با بررسی ساختار فضایی تیپ های مختلف مجتمع اکباتان و امیریه شیراز مشخص شد که جایگاه قرار گیری اشپزخانه در این دو نمونه موردی مشابه و یکسان می باشد و هر دو در عمق دوم سلسله مراتب فضایی قرار دارندلیکن تنها تفاوت موجود در این دو نمونه وجود فضایی به عنوان فضای انباری در نمونه های انتخابی از مجتمع اکتباتان می توان اشاره نمود. همچنین نزدیک ترین دسترسی به اشپزخانه فضای راهروی ورودی خانه در هر دو نمونه موردی می باشد که به طور کلی یک الگوی واحد در هر دو نمونه را بیان می دارد.

نحو فضا ،اشپزخانه، دیاگرام ارتباطی،چیدمان فضا،مجتمع مسکونی