حدیث رجبی - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

افعالی که بواسطه فعل مستقیم انسان بوجود می آیند در اصطلاح متکلمین " افعال متولد یا تولیدی" نام دارند. مشاهیر متکلمین امامیه معتقدند انسان فاعل افعال متولد است خواه نسبت به آن آگاه متعمد باشد یا نباشد. این انتساب مستلزم تبعات اخروی و دنیوی متناسب با آن فعل بوده و بر مبنای آیات قرآن، قواعد فقهی و قانون مدنی، ذیل قاعده اتلاف و تسبیب نیز مندرج می شود که به سبب آن، مرتکب مباشر یا مسبب، بعنوان مجرم و مذنب، ضامن خسارت ناشی از آن خواهد بود. نظر به سرعت انتشار ویروس کروناو عوارض جبران ناپذیر مادی و معنوی آن از یکسو و نقش بی بدیل انسان در انتقال آن، جا دارد بر اساس مبانی فوق، نوع انتساب عوارض بیماری به ناقل و تبعات دنیوی و اخروی آن مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهش حاضر تلاش شده است با مطالعه کتابخانه ای در منابع نظری بحث و بررسی تطبیقی آن بر مبانی قرآنی، فقهی و حقوقی به نحو تحلیلی، اندراج افعال مذکور و از جمله قصور انسان در انتقال کرونا به دیگران ذیل فعل متولد و تبعات اخروی آن مورد بررسی قرار گیرد.

افعال متولد، کرونا، اتلاف، تسبیب، آثار ماتقدم و ما تاخر.