فرامرز علائیان - پژوهشگر و نویسنده شهرداری تهران – کارشناس ارشد مهندسی عمران گرایش سازه های هیدرولیکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان – ایران

گسترش فیزیکی فرآیندی پویاست که طی آن محدوده های فیزیکی شهر و فضای کالبدی آن در جهت عمودی و افﻘی از حیث کمی و کیفی افزایش می یابد و اگر این روند سریع و بی هدف صورت بگیرد در نتیجه سیستم شهری با مشکلات عدیده روبرو می شود. نظام شهرنشینی و روند سریع آن در کشور های در حال توسعه سبب هجوم گسترده به شهرها و پیدایش بخش خدمات متورم، حاشیه نشینی گسترده، بیکاری پنهان، پیدایش دوگانگی شبکه های اجتماعی مهاجرین در شهرها می گردد. به بیان دیگر شهرنشینی یکی از مهمترین پدیده های عصر حاضر است، تا جائیکه صحبت از انقلاب شهری در دنیا می شود. در ایران نیز تحول شهرنشینی بسیار شتابان و سریع بوده است. یک قانون ساده جامعه شناختی می گوید هر تحول و تغییر خارج از قاعده و سازمانی منجر به پیامدهای ناخواسته بسیاری می شود. از طرفی با گسترش سریع شهرنشینی و نیاز به سکونتگاه، مقدار زیادی از زمین های زیر کشت با زمین های ساختمانی در اطراف مناطق شهری جایگزین می گردد. که این امر اثراتی همچون افزایش دمای هوا، روزهای گرم و کاهش رطوبت نسبی، سرعت باد و تغییرات پوشش گیاهی را به دنبال دارد.

کلمات کلیدی: شهرنشینی، محیط زیست، مدیریت شهری.