افشین حمدی پور - دانشگاه تبریز
زاهد بیگدلی - دانشگاه شهید چمران اهواز

هدف: یکی از شاخص­های پیشرفت جوامع پذیرش و اشاعه نوآوری­هاست. نوآوری، فرایندی است که طی آن افکار و روشهای نوین، خلق شده و یا توسعه مییابند. هدف اصلی از این مطالعه بررسی وضعیت جاری و ارزیابی کمی و کیفی پژوهش های اشاعه نوآوری با تحلیل ویژگی های مختلف آن با استفاده از روش های علم­سنجی است. روش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی با رویکرد علم­سنجی انجام شده است. ۳۱۸۰ پیشینه در دوره زمانی ۱۹۹۰ تا آگوست ۲۰۱۱ از پایگاه وب آو ساینس استخراج و تجزیه و تحلیل­های لازم روی آنها صورت گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که شاخص ضریب هم­نویسندگی از ۲۰۴/۰ در سال ۱۹۹۰ به ۵۰۸/۰ در سال ۲۰۱۱ رسیده است و میانگین کل ضریب هم­نویسندگی ۳۷۸/۰ است. با توجه به مقدار بحرانی در سطح اطمینان %۹۵ (۰۱۷۷/۰ >۸۵۷۸/۰) می­توان گفت قاعده لوتکا در پژوهش حاضر نیز صدق می­کند. حوزه­های مدیریت با ۷۹۶ مدرک (%۲۵)، بازرگانی با ۵۴۶ مدرک (%۲/۱۷) و اقتصاد با ۴۲۸ مدرک (%۵/۱۳)، به ترتیب رتبه­های اول تا سوم را در انتشار پژوهش های اشاعه نوآوری به خود اختصاص داده­اند. از ۸۱ کشور تولیدکننده مدارک در زمینه اشاعه نوآوری، کشور ایران با تولید (%۲/۰) ۷ مدرک در رتبه ۳۴ قرار دارد. نتیجه­گیری: پژوهش حاضر نشان داد که همبستگی معنی­داری بین فراوانی تجمعی سالانه بروندادهای علمی و سال­های مورد مطالعه وجود دارد. با استفاده از معادله رگرسیون نماییR۲ پیش ­بینی می­شود که تعداد بروندادهای علمی با موضوع اشاعه نوآوری در تمام زمینه­های دانش بشری با سرعت بالایی در آینده رشد خواهد کرد. حتی می­توان برآورد کرد که فراوانی تجمعی بروندادهای علمی در این حوزه در سال ۲۰۱۵ دو برابر آن در سال ۲۰۰۶ خواهد شد. در نهایت با ترسیم نقشه علمی حوزه اشاعه نوآوری بر مبنای استناد جهانی (جی.سی.اس.) هشت خوشه علمی شناسایی و معرفی شدند.

اشاعه نوآوری, تحلیل استنادی, علم سنجی, روند پژوهشی, نقشه علمی