بررسی علل رخداد زوال چنار در سطح فضاهای سبز شهر تهران نمونه موردی (شهرداری منطقه ۸)

آن بخش از فضای سبز که در محدوده شهر طراحی و بناشده، فضای سبز شهری نامیده می شود؛ فضای نسبتا بزرگ، متشکل از گیاهان با ساختی جنگلی و برخوردار از بازدهی زیست محیطی و اکولوژیک معین و درخور شرایط زیست محیطی حاکم بر شهر. امروزه نقش و اهمیت فضاهای باز و سبز در محیط زیست و کیفیت زندگی مجتمع های زیستی به طور چشمگیری رو به افزایش است. به همین جهت، در اکثر کشورها، فضای باز و سبز جزء لاینفک تصمیمات برنامه ریزی کاربری زمین به شمار می آیند. درخت چنار از درختان پهن برگ و خزان کننده است که به طور گسترده ای در فضاهای سبز شهر تهران کاشته شده است و هرسال تعداد زیادی از این درختان دچار زوال می شود. استرس های غیر زیستی مانند pH و EC بالای خاک و کمبود مواد غذایی قابل جذب به خصوص ریزمغذی ها ازجمله عوامل زوال درختان چنار است. جهت شناسایی استرس ها و عوامل زیستی در طی سال های ۱۳۹۸-۱۳۹۶ از ریشه ها و سرشاخه های درختان با علائم زوال و سر خشکیدگی نمونه برداری انجام شد. قطعات نمونه برداری شده به قطعات یک دریک سانتیمتری بریده شده و پس از شستشو با محلول هیپوکلریت سدیم %۱۰ ضدعفونی سطحی انجام شد و پس از سه بار شستشو با آب مقطر استریل بر روی کاغذ صافی خشک گردید. سپس قطعات در ظروف کشت حاوی محیط آب- آگار کشت داده شدند و به مدت یک هفته در انکوباتور با دمای ۲۵ C نگهداری شدند. پس از رشد قارچها به محیط غذایی عصاره سیب زمینی با آگار و قند (PDA) انتقال داده شدند تا اسپوردهی انجام شود. قارچ های Cytospora، Alternaria، Penicillium، Neofusiccum از سرشاخه ها و شاخه ها و از ریشه ها نیز قارچ Fusarium جداسازی شد. از کلیدهای شناسایی معتبر مانند Gerlach and Nirenberg (۱۹۹۸)، Sutton and Dyko(۱۹۸۰) برای شناسایی در حد گونه استفاده شد. از شاخه های بریده شده سالم چنار برای آزمون بیماری زایی عوامل قارچی هوایی و از نهال های یک ساله چنار برای اثبات بیماری زایی عوامل خاکزی استفاده شد. از عوامل جداسازی شده از سرشاخه ها، قارچ های Cytospora spp. دارای پر گنه سفیدرنگ، پیکنید و کنیدی های شفاف و تک سلولی بود و Neofusicoccum mangiferae با پر گنه سبز زیتونی تیره و آرتروکنیدیوم تیره رنگ، تک سلولی کروی تا بیضی شکل نمود، ایجاد شانکر بر روی شاخه ها نمودند و قارچ Fusarium solani که دارای میسلیومهای سفید تا کرم رنگ و ماکروکنیدی خمیده دارای ۳ تا ۴ دیواره و میکروکنیدی کروی و تخم مرغی بود، ایجاد پژمردگی در گیاهچه ها نمود و پس از جداسازی عوامل از بافت مایه زنی شده، بیماری زایی آن ها اثبات شد

Keywords:

چنار , زوال , فضاهای سبز شهری , عوامل بیماریزا , قارچها , شهر تهران