طرح وارههای تصوری در «الکتاب» سیبویه و بازنمود آن در ترجمه فارسی (مطالعه موردی بابهای اشتغال)

پژوهش حاضر در چهارچوب معنی شناسی شناختی به موضوع طرح واره­های تصوری در کتاب سیبویه به عنوان یک متن دستوری و نحوه انعکاس آن در ترجمه فارسی پرداخته است. هدف از این پژوهش تبیین ساخت­های مفهومی به عنوان زیرساخت الگوهای زبانی به منظور دستیابی به بن مایه­های فکری نویسنده و فهم آسان تر الکتاب و در پی آن ارائه ترجمه دقیق است. روش اتخاذ شده توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر استقراء ناقص و با تکیه بر مدل طرح واره­ای ایوانز و گرین است. نمونه گیری از ۱۱ باب (۸۶۶۶ کلمه) الکتاب انجام شده است که به موضوع اشتغال می­پردازد. طرح واره­های نیرو، مهارشدگی، فضا و جابه جایی به ترتیب بیشترین بسامد را داشتند. در ترجمه نیز نظر به ویژگی­های سبک ساز سیبویه، دو راهکار تصریح و ترجمه اصطلاحی منجر به حذف یا جایگزینی طرح واره­های فضا، جابه جایی و مهارشدگی در موارد قابل توجهی شده است، اما طرح واره­های نیرو با ساختار زبانی مشابه در زبان مقصد بازنمود یافته­اند.

Keywords:

طرح وارههای تصوری , ایوانز و گرین , الکتاب , سیبویه , ترجمه الکتاب , اشتغال