طاهره ناجی - دانشیار گروه علوم پایه، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی
همایون حسن زاده صحافی - استاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سعید محمدی معتمد - استادیار گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی
ساناز علایی شهمیرزادی - دکترا گروه علوم پایه، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی
زیبا کلوئی - کارشناسی ارشد، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی

امروزه تنوع بیماری ها و محدودیت تعداد داروهای شیمیایی، عوارض جانبی، تحمل دارویی و هزینه های اقتصادی سنگین تهیه آنها،ضرورت توجه به طب سنتی و گیاهان دارویی را دو چندان کرده است. از جمله گیاهانی که در طب سنتی و طب نوین مورد توجه قرارگرفته است، گیاه خرفه با نام علمی Portulaca oleracea می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه اثر گیاه خرفه و داروی لتروزول در مهار آنزیم آروماتاز و سطوح استروئیدهای جنسی و تکوین اووسیت در ماهی ماده نابالغ گورامی سه خال است. بدین منظور تعداد۱۲۰ قطعه ماهی ماده نابالغ گورامی سه خال با میانگین وزنی ۱±۳ گرم در ۸ تیمار با گروه های کنترل شامل کنترل ۱ (دست نخورده) و کنترل ۲ (تزریق با نرمال سالین) و تیمارهای دریافت کننده دوزهای ۱، ۰/۵، ۰/۱ میلی گرم برکیلوگرم از داروی لتروزول و ۸۰۰، ۴۰۰، ۲۰۰ میلی گرم برکیلوگرم از عصاره هیدروالکلی خرفه تقسیم شدند. همه تزریق ها در ۱۰ نوبت و به صورت یک روز در میان به مدت ۲۰ روز و به صورت تزریق به مقدار ۰/۰۲ میلی لیتر بین عضله باله پشتی و خط جانبی انجام گرفت. در پایان پس از بیهوشنمودن ماهیان و تشریح، ساختار بافت شناسی کبد و آنزیم های کبدی در گروه های تیمار و کنترل بررسی شد. نتایج آماری نشان دادگیاه خرفه در دوز حداکثر باعث کاهش سطح آنزیمهای کبدی و لتروزول در دوز حداکثر باعث افزایش سطح آنزیمهای کبدی می شود.

گیاه خرفه، لتروزول، ماهی گورامی سه خال، آنزیم های کبدی، کبد