محمدرضا حقی - گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
مسعود پورعلیخانی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

محیط شهری به عنوان بستر حضور افراد و شکل گیری کنش های اجتماعی از جایگاه ویژه ای در تامین نیازها و رضایتمندی افراد برخوردار است و لذا تحلیل کیفیت محیط می تواند زمینه را برای دستیابی به راهکارهای بهبود شرایط فراهم سازد. از همین رو، پژوهش حاضر با روش تحلیلی-تفسیری و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی به ارزیابی این موضوع پرداخته است. لذا در آغاز شاخص های سنجش کیفیت محیط شهری از منابع داخلی و خارجی استخراج و سپس به کمک پرسشنامه در نمونه مورد مطالعه – نواحی ۱۲گانه شهر همدان- مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به هدف پژوهش، از مدل های تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره خطی برای ارزیابی وضعیت کیفیت محیطی نواحی و شهر همدان بهره گرفته است. در این میان، از نرم افزار SPSS برای انجام تحلیل های آماری و از نرم افزار ArcGIS برای ترسیم نقشه های تحلیلی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شش عامل «امنیت محیطی»، «پیاده مداری»، «خدمات شهری»، «محیط زیست»، «ساخت و ساز» و «حمل و نقل» بیشترین نقش را در تبیین کیفیت محیطی محلات شهری ایفا می کنند. همچنین در بررسی وضعیت شهر همدان، وجود اختلاف آشکار در سطح رضایتمندی ساکنین محلات مختلف از کیفیت محیطی مشاهده شد که دوقطبی شدن شهر را در پی داشته است.

کیفیت محیطی, کیفیت زندگی, رضایتمندی شهروندان, شاخص ذهنی, همدان