صمد محمدابراهیم زاده سپاسگزار - عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری

سال هاست که فرایند پروژه های شهری از طراحی تا اجرا و بهره برداری دچار مشکلات و مسائل عدیـده ای می با شد . از مهمترین آنها عدم تعریف مناسب عوامل و طرفین اجرای پروژه و جایگـاه و وظـایف آن بـصورتی نهادینه و پایدار است . عدم وجود مدیریت شهری منسجم، یکپارچه و کارآمد بعنوان نهاد فرادست جایگاه کارفرمـایی پـروژه هـای شهری که سیاست گذاری کلان و تأمین مالی پروژه را به عهد ه دارد از مهمترین مشکلات این حوزه می باشد . محدودیت های مالی، عمر کوتاه مدیریتی در حوزه مدیریت شهری، اختلاف سلیقه و دیدگاه هر یک از مدیران در دوران مدیریت خود نسبت به چگونگی اجرای پروژه ها و اولویت بندی آنها، نبودن نظام و برنامـه هـای از پیش تعریف شده برای اف زایش مسئولیت پذیری مدیران شهری در قبال پروژه ها از نظر مالی و زمانی از جمله مواردی هستند که مشکلات مربوط به این حوزه را تشدید می نماید . عدم اعتماد وتقویت پیمانکـاران اصـلی وGC ، ایجاد محدودیت و برخوردهای فراتر از قرارداد برای پیمانکاران، عدم وجـود مقـررات و شـر ایط پیمـان ویژه پروژه های شهری برای تدقیق وظایف و نقش طـرفین پیمـان از دیگـر مـشکلات پـروژه هـای شـهری می باشد . بارزترین تفاوت شهرهای توسعه یافته با دیگر شهرهای جهان در اجرای پروژه های عظـیم شـهری اسـت . طراحی و اجرای پروژه های مذکور با کیفیت مناسب و در زمانی معقول ب ه بسیاری از نیاز های شهر پاسخ می دهد . از جمله پروژه های موثر در توسعه شهری، برج ها می باشند . برج ها یک یادمان و نشانه شهری محسوب می شوند . علاوه بر اینکه می تواند نمادی از توسعه یافتگی شهرها باشند از نظر اقتصادی، زیبایی شناختی و عملکردی برای شهر بسیار حائز اهمیت هستند . تجمع و زندگی میلیون هـا شـهروند در مگـالاپلیس هـا بـدون ساخت برج ها امکان پذیر نمی باشد . این برج ها از نظر عملکـردی بـه انـواع مختلـف مـسکونی، خـدماتی و ارتباطی - مخابراتی و . . . تقسیم می شوند . امروزه گرانترین پروژه های شهری ساخت برج های مذکور می باشد و بس ته بـه نـوع آن بـه میلیاردهـا دلار سرمایه و مشارکت شرکت های تخصصی خدمات مطالعات مهندسی و پیمانکاری نیاز دارد . از آنجا کـه پـروژه های شهری در دوران معاصر از ماهیت اجرایی دیگری برخوردارند و دارای پیچیـدگی هـای ناشـی از ارتفـاع، تکنولوژی، تخصص نرم افزاری، زیبایی شناسی می باشند و از سویی به عنوان یک ضـرورت شـهری مطـرح هستند لذا مطالعه در سیاستگذاری و مدیریت پروژه های مذکور و تدوین الگو های اجرایی مناسب و کارآمـد از مهمترین ضروریات مدیریت شهری در کشور می باشد . آسیب شناسی فرایند انجام پروژه های شهری از منظر جایگاه، وظایف و نقش کارفرما، مشاور و پیمانکـار از مهمترین اهداف این نوشتار می باشد . متدولوژی این مقاله علمی برای دستیابی به اهداف مذکور بر پایه مطالعه موردی و مقایـسه بـا نمونـه هـای مشابه استوار است . به این ترتیب که پس از ارائه مقدمه ، طرح مساله می نماید سپس به ارائه تعـاریف، م بـانی نظری و ادبیات حوزه مذکور می پردازد . در ادامه با مطالعه نمونه شهری تهـران و نمونـه مـوردی پـروژه بـرج مخابراتی تلویزیونی میلاد ( یادمان ) ، پروژه های شهری در ایران را آسیب شناسی می نماید و سپس با مقایـسه نمونه های مشابه شهری و پروژه برج مخابراتی و تلویزیونی KL Tower کوالالامپور به جمع بنـدی نهـایی می پردازد . در طی مطالعه مذکور تصاویر و مستندات نمونه های مذکور مورد استفاده قرار می گیرد . از مهمترین دستاوردهای این نوشتار آسیب شناسـی پـروژه هـای شـهری در ایـران بـویژه تهـران و ارائـه پیشنهاداتی برای تعاملات بخش های سیاست گذ اری، کارفرمایی و اجرایی در زمینه جایگاه و وظایف متقابـل طرفین مؤثر اجرای پروژه های شهری می باشد .

پروژه شهری، مدیریت شهری، کارفرما، پیمانکار، برج میلاد، برج کوالالامپور