محدثه جوادی فام - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه قم

فن مغالطه در دانش منطق در مقایسه با سایر فنون مورد اغماض واقع شده است. اما از جهت تعیین مقیاسی برای سنجش خطاهای ذهن از دیرباز در خور توجه فزاینده ای بوده است. آراء قطب الدین شیرازی به عنوان یکی از شارحین آثار سهروردی در بخش منطق کمتر مورد توجه واقع شده است. به صورت کلی شیخ اشراق، مغالطه را به دو بخش عمده لفظی و معنوی تقسیم بندی کرده است و سپس هریک را به مادی و صوری به لحاظ علت غلط تقسیم بندی کرده است و اکثر مغالطاتی که قطب الدین علت آن را صوری انگاشته، سهروردی علت را در ماده قضایا دانسته است و مبنای اختلافات عمده این دو دانشمند در همین موضوع نهفته است. لذا در این نوشتار ضمن واکاوی ابعاد مغالطات معنوی به عنوان امری در تقابل با مغالطات لفظی به بررسی این رخنه در آثار قطب الدین شیرازی می پردازیم.

مغالطه، قطب الدین شیرازی، مغالطات معنوی، تبکیت، مغالطه مادی، مغالطه صوری