شیوه های جبران خسارات جانی در نظام حقوقی ایران

مبنای مسئولیت مدنی بر این استوار است که هرکس به دیگری خسارتی وارد کند موظف به جبران آن است.از جمله مهمترین آثار مترتب بر پذیرش در خصوص ماهیت دیه، بحثی است که امروزه با عنوان «جواز گرفتن خسارت مازاد بر دیه» در مجامع حقوقی و محاکم قضایی مطرح است. بحث است که آیا کسی که به واسطه ضرب و جرح دیگری، متحمل خساراتی گردیده است، می تواند پس از دریافت دیه ای که در شرع برای وی مقرر شده، مطالبه خسارت (به عنوان چیزی علاوه بر دیه) نیز بنماید یا خیر، بلکه شارع با معین کردن میزان دیه، راه را برای هرگونه دریافت خسارت مازاد بر دیه، بسته است.حال چنانچه در بحث ماهیت دیه، به این نتیجه برسیم که دیه صرفا یک مجازات است که بر مرتکب اعمال می شود، در این صورت باید گفت، طبق قواعد باب ضمان و مسئولیت مدنی، مجنی علیه می تواند افزون بر دیه، ضرر و زیانی را نیز که بر اثر عمل مرتکب، متوجه وی شده است، مطالبه کند، اما اگر دیه را یک نهاد حقوق مدنی بدانیم که شارع برای جبران خسارت زیان دیده مقرر کرده است، می توان گفت که چون میزان این جبران خسارت در شرع معین شده است، نمی توان چیزی علاوه بر دیه به عنوان جبران خسارت از مرتکب عمل مطالبه نمود. (البته شاید بتوان حتی دیه را نهاد حقوق مدنی دانست، ولی به مسئولیت مدنی مرتکب در خصوص هزینه ها نیز اعتقاد داشت که در جای خود توسط برخی صاحب نظران مطرح شده است).

Keywords:

دیه , جبران خسارت , ماهیت , مجازات