نعمت الله فیروزی - استادیار دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام
وجیهه جاویدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام

اعتقاد بر اینکه اسلام کامل ترین دین ها است، این تلقی را ایجاد می کند که این دین کامل، باید برنامه دقیقی برای تمام شئون زندگی دنیوی و اخروی پیروانش داشته باشد. ازجمله برنامه های اسلام مناسک حج است که یک فریضه جهان شمول است ودارای ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی، عبادی، اخلاقی و تربیتی است و هر کدام دارای فلسفه و اهدافی مخصوص به خود است که هدف اصلی آن ها تهذیب نفوس و انسان سازی و تربیت انسان است.از آنجا که سلامت انسان از اساسی ترین دغدغه های دنیوی برای رسیدن به کمال می باشد، شاید تحقیق در مورد میزان تاثر نقش حج و زیارت در سلامت انسان در همه ی ابعاد آن و با تاکید بر سلامت معنوی و اثبات این مطلب از مباحث مهم امروزی باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش بوده است که حج و زیارت بر سلامت جسم و روان انسان چه میزان تاثیرگذار است؟ یافته های تحقیق حاکی از این است که انجام فریضه ی دینی حج نه تنها سلامت جسم بلکه سلامت روح و روان را نیز تامین می کند. چه بسا تاثیر زیارت و حج بر سلامت روان وسیع تر از سلامت جسم است. چراکه سلامت روان از درجه ی بالاترینسبت به سلامت جسم برخوردار است. و سلامت جسم می تواند یکی از نشانه های سلامت روان باشد.

سلامت جسم، سلامت معنوی، حج، زیارت