عاطفه سادات موسوی - دانشجوی کارشناس ارشد فناوری اطلاعات سلامت، گروه مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
سیده فاطمه موسوی بایگی - دانشجوی کارشناس ارشد فناوری اطلاعات سلامت، گروه مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
خلیل کیمیافر - دانشیار، گروه مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
معصومه سرباز - دانشیار، گروه مدارک پزشکی و فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: باوجود همه گیری کووید ۱۹، محدودیت های بودجه ای فعلی اجازه افزایش بودجه برنامه های توانبخشی مرسوم رانمی دهد. درنتیجه، نیاز فزایندهای به راهبردهای جایگزین مقرون به صرفه مانند توانبخشی از راه دور وجود دارد. ازاین رو هدفاز این مطالعه مروری نظام مند در مطالعات کارازمایی بالینی تصادفی سازی شده جهت بررسی هزینه اثربخشی توانبخشی ازراه دور بود.موارد و روش ها: یک مرور نظام مند، بدون محدودیت زمانی، با جستجوی کلیدواژه ها در عنوان، چکیده و کلیدواژه های مطالعاتدر پایگاه داده های علمی معتبر Embase ، Web of Science ، Scopus ، PubMed در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱ مورد کاوش قرارگرفت. مطالعات کارآزمایی های تصادفی سازی و کنترل شده که از رویکرد توانبخشی از راه دور به عنوان مداخله ای در مطالعهاستفاده و ازنظر هزینه اثربخشی ارزیابی کردند به عنوان معیار ورود در نظر گرفته شدند. معیارهای واجد شرایط بودن توسط دومحقق به طور مستقل غربالگری شدند.نتایج: درمجموع ۱۰ مقاله دارای معیارهای ورود وارد مطالعه شدند. تمامی مطالعات کارازمایی بالینی تصادفی سازی شده(RCT) بودند که دو مورد از آنها RCT چندمرکزی بود. تعداد شرکت کنندگان در هر مطالعه از ۳۰ تا ۵۱۶ نفر متغیر بود. شرایط سلامتی که مورد ارزیابی قرار گرفت شامل بیماری قلبی (۵۰%) ۵/۱۰)، همی پارزی بعد از سکته مغزی (۱۰%) ۱/۱۰)، کمردرد مزمن غیراختصاصی ((۱۰%) ۱/۱۰)، بیماران با مشکل تعویض مفصل ران ((۱۰%) ۱/۱۰)، بیماران مرحله آخر سرطان (۱۰%) ۱/۱۰) و بیماری انسداد مزمن ریه ((۱۰%) ۱/۱۰ بود. در مجموع (۷۰%) ۷/۱۰)، از مطالعات از هزینه اثربخش بودن توانبخشی از راه دور در مقابل توانبخشی سنتی (حضوری) حمایت کردند. در ((۲۰%) ۲/۱۰) از مطالعات تفاوت معناداری در میزان هزینه صرف شده برای توانبخشی مشاهده نشد. علاوه براین در دو مورد از مطالعات رضایت و انگیزه بیماران در دریافتخدمات با استفاده از توانبخشی از راه دور را گزارش کردند. نتیجه گیری: شواهد حاصل از این بررسی نشان می دهد که خدمات توانبخشی از راه دور برای عموم مردم و مراقبت های توان بخشی هزینه اثربخش تر از خدمات حضوری است. پیشنهاد می گردد مطالعات آینده برای به حداکثر رساندن پتانسیلتوانبخشی از اره دور بر بهبود دسترسی بیماران به خدمات توانبخشی و حذف موانع استفاده از توانبخشی از راه دور متمرکز شوند.

توانبخشی از راه دور، هزینه اثربخشی، مرور نظام مند