محمدرضا پاشایی - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
زینب عرب نژاد - دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
حسین آریان - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

 محمدرضا پاشایی*زینب عرب نژاد **حسین آریان*** چکیدهاگرچه در تاریخ ایران تعداد زنان شاعر دربرابر مردان بسیار کمتر است؛ اما نمایندگان بسیار مهم و قابل توجهی از زنان فرهنگ سازی از مهستی گنجه­ای تا شاعران معاصر هستند که هریک توانسته­اند اشعاری درخور بسرایند. ازآنجاکه عموم شاعران ما مرد بوده­اند و حضور زن در ادبیات کلاسیک کم­رنگ است، بررسی حضور مفهومی و محتوایی «مرد» در اشعار زنان می­تواند نگاه دقیق­تری برای تحلیل اشعار آنان به ما بدهد. هدف این پژوهش، تبیین و تحلیل تصویرگری شاعران زن درباره ی مردان است. مرد در اشعار این شاعران گاه در نقش معشوق و گاه به عنوان جنسیتی در برابر دوگانه­ (زن- مرد) و گاه حتی به پیروی از ادبیات کلاسیک در معنای عام انسان توصیف شده است. با توجه به این اهداف، پژوهش پیش رو به دنبال پاسخ دادن به این سوال هاست: زنان شاعر از چه تصویری برای توصیف مرد و نقش مرد استفاده می­کنند؟ این تصاویر چگونه به بازنمایی افکار زنان درباره ی جنسیت می­پردازد؟ در این پژوهش با روش تحلیل محتوا، تمامی­ اشعار سه شاعر زن به صورت تحلیلی – توصیفی در زمینه ی تصاویر زبانی و مجازی دررابطه با مرد موردمطالعه و مقایسه قرار گرفته که نمونه­هایی از آن­ها همراه با تحلیل ارائه خواهد شد. یافته­ها نشان می­دهد که نگاه به جنسیت، میان سه شاعر تفاوت چشمگیری دارد؛ سلطه ی­­­ نگاه مردسالارانه در اشعار پروین که تحت سیطره­­­ ی ادبیات کلاسیک فارسی است، بیش­ از سایرین بود، درعین حال نگاه فردگرایانه همراه با استقلال و مساوات طلبی در اشعار سیمین بیش از فروغ فرخ­زاد بود.  * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران pashaei.reza@yahoo.com (نویسنده ی مسئول)** دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان arabnejadz@yahoo.com*** استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران  arian.amir@iauz.ac.ir  تاریخ دریافت مقاله: ۲۸/۹/۱۴۰۰                   تاریخ پذیرش مقاله: ۱۱/۱۲/۱۴۰۰ 

پروین اعتصامی, تصویر مرد, جنسیت, سیمین بهبهانی, فروغ فرخ­زاد