بررسی جایگاه رویکرد تربیت اخلاقی رشدی شناختی در کتاب های درسی فارسی دوره متوسطه اول

زمینه: با توجه به نقش عمده کتاب­های درسی در توانمندی شناختی و افزایش سطح استدلال و قضاوت اخلاقی دانش­آموزان، ارزیابی آنان  بر مبنای میزان انعکاس مولفه­های رویکرد تربیت اخلاقی رشدی شناختی ضروری است. لذا هدف پژوهش حاضر، تعیین جایگاه مولفه­های رویکرد مذکور در محتوای کتاب­های درسی فارسی است.  روش: روش تحقیق فعلی آمیخته است که با ترکیبی از روش­های تحلیل محتوای کیفی- قیاسی و تحلیل محتوای کمی انجام شد. جامعه آماری را کتاب­های درسی فارسی دوره متوسطه اول تشکیل داد و نمونه همان جامعه آماری بود. لذا کلیه محتوای کتاب­های نامبرده به روش تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفت. از چک لیست محقق ساخته تحلیل محتوا برای گرد­آوری داده­ها و از روش­­­ آنتروپی شانون برای تجزیه و تحلیل داده­ها بهره­گیری گردید. یافته­ ها: برنامه­ریزان درسی و مولفین در تدوین محتوای کتاب­های نامبرده، زمینه و فرصت مناسبی را برای ایجاد روحیه قضاوت صحیح در سطوح رشدی، واگذاری مسئولیت با توجه به سطح توانایی نوجوانان در درک و حل معماهای اخلاقی و همچنین تقویت مهارت­های تصمیم­گیری در مواجه با تنگناهای اخلاقی به منظور ساخت ارزش­ها توسط خود فراگیران و دستیابی به استدلال­های قوی با استفاده از روش­های حل مسئله را فراهم ننموده­اند. نتیجه ­گیری: یافته­ها حاکی از نیاز جدی به بازنگری در محتوای کتاب­های مورد اشاره بر مبنای مولفه­های رویکرد رشدی شناختی به منظور پرورش توانایی شناخت اخلاقی در نوجوانان و ارتقای سطح استدلال و قضاوت اخلاقی آن­ها از طریق ایجاد موقعیت­های مساله­محور پیرامون معضلات اخلاقی است؛ زیرا میزان توجه به مولفه­های رویکرد مذکور در محتوای کتاب­های نامبرده از توزیع نرمالی برخوردار نیست..  

Keywords:

Moral education , First secondary school , Cognitive developmental approach , Persian textbooks , تربیت اخلاقی , دوره متوسطه اول , رویکرد رشدی شناختی , کتاب های درسی فارسی