عبدالوهاب امین الشریعه - گروه مدیریت امور فرهنگی

چکیده مسئله حاشیه نشینی نه تنها منجر به سیاه نمایی چهره بیرونی شهر می شود بلکه دارای عواقبی نامطلوب و جبران ناپذیرتر است. شناسایی آسیبهای اجتماعی ناشی از حاشیه نشینی، از مهم ترین مسائل شهری است که باید آن را موردتوجه قرار داد. از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سکونتگاه های غیررسمی می باشد که به علت عدم توانایی سیاست های شهری برای حل و فصل مشکلات مسکن اقشار آسیب پذیر جامعه و کنترل مهاجرت ها شکل گرفته است. بنا بر برآورد برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد, بیش از۵۰ درصد ساکنان شهرهای کشورهای کم درآمد و ۲۰ درصد کشورهای با درآمد متوسط, در سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کنند که سنجه های سواد, تندرستی, درآمد و پیشرفت اجتماعی, از میانگین شهری در آن کشورها پایین تر است و شایسته شان و کرامت انسانی نیست. کشور ما نیز از جمله کشورهایی است که با این مساله شهری درگیر است. سکونت گاه های غیررسمی با تجمعی از اقشار کم درآمد و غالبا با مشاغل غیررسمی و شیوه ای از شهرنشینی ناپایدار همراه اند و به دلیل برخورداری از شرایط انزوا زمینه ساز بسیاری از آسیب های اجتماعی به شمار می روند. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی آسیبهای فرهنگی سکونتگاه غیررسمی حاشیه کلانشهرها با روش تحلیلی می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد اسکان غیر رسمی خود معلول گسترش شکاف طبقاتی، رشد بی رویه شهرنشینی و مهاجرت روستائیان به شهرهای بزرگ است از جهات متعددی موجب شیوع بزه کاری، انحرافات اجتماعی و عوارض ناشی از آن می شود در این راستا می توان با استفاده از برنامه ریزی های فرهنگی میان مدت و بلند مدت مدیریت شهری گام هایی را جهت توسعه و ارتقا کیفیت زندگی در این مناطق برداشت.

واژه کلیدی: آسیبهای فرهنگی، حاشیه کلانشهرها